Expert's report

Date of the verdict: 05.10.2020 12:53

Nieprawdą jest, że zmarłym na COVID-19 nie wykonuje się w Polsce sekcji zwłok. Prof. dr hab. Andrzej Marszałek, prezes Polskiego Towarzystwa Patologów, potwierdził w korespondencji z portalem Fake Hunter, że sekcje zwłok u osób zmarłych na COVID-19 są w Polsce wykonywane, choć nie jest to działanie rutynowe. „Sekcja nie jest ‘narzędziem’ do stwierdzania zgonu z powodu COVID-19. Publikowane dane na temat zmian narządowych stwierdzanych w czasie sekcji u pacjentów z COVID-19 nie mają charakteru jednoznacznego i bezspornego do wskazania, że zmiany są wyłącznie charakterystyczne dla COVID-19” – informuje prof. Andrzej Marszałek. Ekspert wyjaśnia, że podstawą stwierdzenia zachorowania na COVID-19, a w konsekwencji także i zgonu z powodu tej choroby, jest dodatni wynik badania w kierunku SARS-CoV-2 metodą PCR (test molekularny na bazie wymazu pobranego z gardła lub nosogardzieli chorego). „Na podstawie łącznej analizy danych laboratoryjnych oraz obrazu klinicznego wnioskuje się o przyczynie zgonu (czy bezpośrednio spowodowana COVID-19, czy związana z chorobami współistniejącymi)” – tłumaczy prof. dr hab. Andrzej Marszałek. Ministerstwo Zdrowia potwierdza, że można przeprowadzać sekcje zwłok u osób zmarłych na COVID-19, jeśli jest taka potrzeba. „Można je zlecić w przypadkach określonych w ustawie o zawodzie lekarza, ale co do zasady, to się ich nie robi – lekarz ustala przyczynę zgonu wg. ogólnie obowiązujących zasad (ustawa o zawodzie lekarza - art. 43. 1. Lekarz może stwierdzić zgon na podstawie osobiście wykonanych badań i ustaleń. 2. W uzasadnionych przypadkach lekarz, z wyłączeniem lekarza dentysty, może uzależnić wystawienie karty zgonu od przeprowadzenia sekcji zwłok)” – czytamy w informacji przesłanej portalowi Fake Hunter przez Jarosława Rybarczyka, głównego specjalistę z Biura Komunikacji Ministerstwa Zdrowia. Jednocześnie przedstawiciel resortu zdrowia przypomina, że Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny opublikował w tym roku specjalne wytyczne dla medyków, dotyczące właściwego „kodowania” przyczyn zgonów związanych z epidemią wywołaną przez nowego koronawirusa, które opierają się na zaleceniach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Link do tego dokumentu można znaleźć poniżej – w źródłach. Podsumowując, w zakresie wskazań medycznych do przeprowadzania sekcji zwłok obowiązują obecnie te same przepisy, które obowiązywały przed pandemią SARS-CoV-2. „Sekcje zwłok są zarządzane wtedy, gdy obraz kliniczny choroby oraz wyniki badań obrazowych, laboratoryjnych lub mikrobiologicznych, którymi dysponuje lekarz są niewystarczające do ustalenia przyczyny zgonu pacjenta. Ponadto sekcje zwłok przeprowadza się w szczególności w przypadku, gdy zgon osoby nastąpił przed upływem 12 godzin od przyjęcia jej do szpitala” – przypomina Elżbieta Otwinowska, główny specjalista ds. komunikacji z Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Na koniec warto wspomnieć, że coś w kwestii sekcji zwłok jednak się w związku z pandemią zmieniło, choć te zmiany dotyczą „kwestii technicznych”, a nie generalnych zasad dotyczących wykonywania autopsji. „Uzupełnione zostały przepisy i procedury związane z bezpieczeństwem personelu przeprowadzającego sekcje zwłok osób zakażonych lub podejrzanych o zakażenie SARS-CoV-2” – informuje Elżbieta Otwinowska. W tym celu znowelizowano przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi. Ponadto, Polskie Towarzystwo Patologów opublikowało zalecenia pozwalające na dostosowanie procedur sekcyjnych do ww. rozporządzenia. Dodatkowo, Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, opracowało szereg wytycznych i zaleceń, w tym m.in.: - Kryteria klasyfikacji osób zmarłych kierowanych na sekcje sądowo-lekarskie pod kątem zagrożenia epidemiologicznego SARS CoV-2/COVID-19 w okresie pandemii, - Zalecenia dotyczące wykonywania sądowo-lekarskich sekcji zwłok w przypadkach potwierdzonej choroby COVID-19 i podejrzeń zakażenia SARS CoV-2. Przytoczone wyżej argumenty jednoznacznie wskazują, że sekcje zwłok u zmarłych na COVID-19 mogą być i są w Polsce wykonywane, choć jak już wcześniej wspomniano, nie jest to powszechna i rutynowa praktyka, co ma swoje racjonalne uzasadnienie.

Sources

Informacje przekazane portalowi Fake Hunter pocztą elektroniczną przez prof. Andrzeja Marszałka (w dniu 4 października 2020 r., o godzinie 22.53). Informacje przekazane portalowi Fake Hunter pocztą elektroniczną przez Jarosława Rybarczyka, głównego specjalistę z Biura Komunikacji Ministerstwa Zdrowia (w dniu 5 października 2020 r. o godzinie 10.23). Informacje przekazane portalowi Fake Hunter pocztą elektroniczną przez Elżbietę Otwinowską, głównego specjalistę w zespole ds. komunikacji społecznej z Departamentu Komunikacji Społecznej i Promocji Zdrowia Głównego Inspektoratu Sanitarnego (w dniu 5 października o godz. 13.38). Wytyczne dotyczące kodowania przyczyn zgonów związanych z epidemią COVID-19, opublikowane przez NIZP-PZH. https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/04/aktualizacja-wytycznych-do-karty-zgonu-wg-WHO-18.04.2020.pdf