Expert's report

Date of the verdict: 05.02.2025 14:11

Wbrew sugestii zawartej w weryfikowanym wpisie, prezydent Zełenski nie powiedział, że nie przyzna Amerykanom dostępu do złóż metali rzadkich. W rzeczywistości propozycja „wykorzystania i ochrony” ukraińskich bogactw mineralnych najpierw padła ze strony samego Zełenskiego. Nie jest też prawdą, że wszystkie cenne metale rzadkie na Ukrainie występują w obwodach donieckim, ługańskim i dniepropietrowskim częściowo kontrolowanych obecnie przez Rosję. Na przykład najbogatsze ukraińskie złoża tytanu znajdują się zachodzie kraju, zaś litu - w obwodzie mikołajowskim. W sprawdzanym xeecie opublikowanym 5 lutego i udostępnionym m.in. przez Jacksona Hinkle’a, amerykańskiego youtubera znanego z rozpowszechniania rosyjskiej propagandy, czytamy: „Zełenski przyznaje, że nie może przekazać Trumpowi praw do zasobów mineralnych, ponieważ znajdują się one na WYZWOLONYM TERYTORIUM ROSYJSKIM”. To fake news, którego źródłem są ośrodki propagandowe Kremla, o czym świadczy m.in. tekst z rosyjskiego portalu gazeta.ru, również z 5 lutego, i zatytułowany „USA oświadczyły, że Zełenski nie przekaże Trumpowi ukraińskich zasobów z jednego powodu”. 3 lutego prezydent Trump powiedział dziennikarzom, że Ukraina powinna zapewnić Ameryce dostęp do swoich metali ziem rzadkich, w zamian za pomoc wojskową. „Mówimy Ukrainie, że mają bardzo cenne metale ziem rzadkich… Chcemy gwarancji” – powiedział Trump reporterom, cytowany m.in. przez brytyjski „The Times, odnosząc się do kluczowych minerałów potrzebnych w produkcji komponentów high-tech. „Przekazujemy im pieniądze i sprzęt. Chcemy zawrzeć umowę z Ukrainą, w ramach której zabezpieczą to, co im dajemy, za pomocą ich metali ziem rzadkich i innych rzeczy /…/” – podsumował prezydent USA Nie jest to jednak autorski pomysł prezydenta Trumpa. Jak poinformowało m.in. Deutsche Welle, wcześniej, bo w październiku 2024 roku, w „planie zwycięstwa” Zełenskiego, przedstawionym Radzie Najwyższej, „w czwartym punkcie odnotowano, że Ukraina proponuje partnerom strategicznym zawarcie specjalnego porozumienia w sprawie wspólnej ochrony kluczowych zasobów kraju, wspólnych inwestycji i wykorzystania odpowiedniego potencjału gospodarczego". Mowa m.in. o zasobach uranu, tytanu, litu, grafitu, etc. Ukraina jest jednym z wiodących na świecie dostawców kluczowych surowców niezbędnych dla przemysłu obronnego, lotniczego i energetycznego, w tym metali ziem rzadkich i metali kolorowych, takich jak: tytan, lit, beryl, mangan, gal, uran, cyrkon i nikiel, a także grafit, apatyt i fluoryt. Według ukraińskich mediów, min. Kyiv Post i agencji informacyjnej UNIAN, „znaczna część” cennych minerałów, ale nie wszystkie, jest skoncentrowana w obwodach donieckim, dniepropietrowskim i ługańskim, co zresztą miało być jedną z przyczyn wywołania wojny przez Rosję. Według danych Forbesa, na które powołują się ukraińskie media, w 2023 roku łączną wartość surowców mineralnych na Ukrainie szacowano na 15 bilionów dolarów, z czego 70 proc. przypada na zajęte przez Rosjan trzy obwody: doniecki, dniepropietrowski i ługański. Według doniesień The Washington Post z sierpnia 2022 r., powołujących się na badania kanadyjskiej firmy zajmującej się oceną ryzyka geopolitycznego SecDev, Rosja przejęła kontrolę nad 42 proc. ukraińskich złóż metali i 33 proc. minerałów ziem rzadkich, w tym litu. Do minerałów, których złoża znajdują się na obszarach niezajętych przez Federację Rosyjską należy tytan, którego rudy (7 proc. światowych zasobów) występują na terenie tzw. Tarczy Ukraińskiej znajdującej się między rzekami Dniepr a Boh.

Sources

dostęp do danych 05.02.2025 https://www.kyivpost.com/uk/post/46602 https://kyiv24.news/news/shho-vidomo-pro-ridkozemelni-metaly-v-ukrayini https://www.dw.com/ru/redkie-metally-v-obmen-na-pomos-ssa-kak-otreagirovali-v-ukraine/a-71507048 https://www.unian.ua/society/ridkisnozemelni-metali-v-ukrajini-de-znahodyatsya-dlya-chogo-vikoristovuyutsya-i-navishcho-potribni-trampu-12905097.html https://www.independent.co.uk/news/world/europe/trump-rare-metals-minerals-zelensky-ukraine-war-b2692423.html