Expert's report

Date of the verdict: 13.11.2020 13:07

Nie ma potwierdzonych dowodów naukowych pozwalających stwierdzić, że szczepienie kobiet w ciąży przeciwko grypie „często wywołuje poronienie”. Są natomiast takie, które zaprzeczają tej tezie. Zdaniem ekspertów szczepienie kobiet w ciąży przeciwko grypie szczepionką inaktywowaną, czyli taką, która nie zawiera żywego wirusa, jest nie tylko bezpieczne, ale także zalecane. Jak czytamy w pracy „Szczepienia przeciwko grypie u kobiet ciężarnych – bezpieczeństwo i efektywność” opublikowanej w oficjalnym czasopiśmie „Ginekologia Polska”: „zarówno w czasie epidemii, jak i pandemii grypy, kobiety w ciąży stanowią szczególną grupę obarczoną wyższym ryzykiem ciężkiego i powikłanego przebiegu choroby. Szczepienie przeciwko grypie kobiet ciężarnych jest obecnie rekomendowane w wielu krajach. Wykazano, że szczepienie przeciwko grypie kobiet ciężarnych z użyciem trójskładnikowej szczepionki inaktywowanej (TIV) jest bezpieczne i skuteczne. Wyniki badań wskazują na brak szkodliwego wpływu szczepienia przeciwko grypie zarówno na ciężarną kobietę, jak i na jej dziecko (nie stwierdzono u kobiet szczepionych zwiększonego ryzyka poronienia, porodu przedwczesnego, urodzenia dziecka z niską masą ciała, urodzenia dziecka z wadami wrodzonymi, ani porodu zakończonego cięciem cesarskim”. Podobne, oficjalne stanowisko wyrażają wspólnie eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy (OPZW) Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP ), którzy zalecają ciężarnym szczepienia przeciwko grypie, uznając że są skuteczne i bezpieczne zarówno dla matki, jak i dziecka. W wydanym dokumencie przedstawiono szereg badań naukowych, które zaprzeczają tezie postawionej przez autora tekstu zgłoszonego do fact checku o tym jakoby „szczepienie kobiet w ciąży przeciw grypie często wywoływało poronienie. Jak czytamy w stanowisku OPZW i PTGiP, „amerykański system raportowania zdarzeń niepożądanych związanych ze szczepieniami (ang. Vaccine Adverse Event Reporting System, VAERS), w okresie od 1 lipca 2010 do 6 maja 2016 otrzymał 544 zgłoszeń niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) po TIV, co w stosunku do populacji ponad 2 milionów kobiet zaszczepionych w ciąży w USA, wskazuje na rzadkie występowanie NOP. Zwykle były to odczyny miejscowe w postaci bólu, obrzęku i zaczerwienienia w miejscu iniekcji lub samoograniczające się objawy ogólne, najczęściej w postaci gorączki. Szczepienie przeciw grypie w czasie ciąży nie zwiększało ryzyka poronienia, porodu przedwczesnego, obumarcia płodu, urodzenia dziecka o niskiej masie ciała, urodzenia dziecka drogą cięcia cesarskiego, wystąpienia u dziecka wad wrodzonych, ani nie wpływało niekorzystnie na rozwój psychomotoryczny dzieci”. Z dostępnych danych nt. przebiegu grypy u ciężarnych wynika, że występuje z porównywalną częstotliwością jak u ogółu populacji, jednak ma potencjalnie poważniejszy przebieg, większe jest także ryzyko śmierci. Jak czytamy we wspomnianym wyżej dokumencie, „już w czasie pandemii hiszpanki w 1918 roku śmiertelność w grupie ciężarnych szacowano na 27-45%, a podczas pandemii grypy w roku 1957 i 1968 liczba zgonów wynosiła odpowiednio 70 000 i 30 000, blisko połowę zgonów zgłoszono u kobiet w ciąży. Podczas pandemii grypy wywołanej wirusem typu A (H1N1) pdm09 w 2009 roku zaobserwowano, iż ryzyko hospitalizacji z powodu grypy u kobiet w ciąży było siedmiokrotnie-ośmiokrotnie wyższe w porównaniu do populacji ogólnej w przypadku występowania schorzeń towarzyszących, ryzyko powikłań było wyższe w drugim i trzecim trymestrze ciąży oraz w okresie połogu (do dwóch tygodni po porodzie), a zgony kobiet w ciąży stanowiły 5% wszystkich zgonów związanych z pandemią grypy w USA. Wyniki przeglądu systematycznego, do którego włączono 100 badań, wskazują iż odsetek kobiet w ciąży, które wymagały leczenia szpitalnego z powodu grypy wahał się od 5% do 87%, przy czym 0-22% z nich wymagało leczenia w oddziale intensywnej opieki medycznej”. Tymczasem chorowanie ciężarnej na grypę może się wiązać z dużym ryzykiem zarówno dla matki, jak i dziecka. „Opisywano poronienia, porody przedwczesne i zakażenia wrodzone u noworodków” – ostrzega dr Ewa Duszczyk ze Szpitala Zakaźnego w Warszawie – cytowana przez serwis zdrowie.pap.pl. Od wielu lat międzynarodowe organizacje zalecają kobietom w ciąży szczepienia przeciw grypie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje szczepienia od 2005 r., natomiast Amerykański Komitet Doradczy ds. Szczepień od 1997 r. Polska również rekomenduje szczepienia przeciw grypie w Programie Szczepień Ochronnych, podobnie jak w większości krajów Unii Europejskiej. Autor zgłoszonego do fact checku artykułu w portalu www.odkrywamyzakryte.com formułując tezę, że szczepionki przeciwko grypie często powodują poronienia u kobiet w ciąży, odwołuje się do opisu badania zamieszczonego na stronie https://www.cidrap.umn.edu/. Jak czytamy we wspomnianym serwisie, „w badaniu kliniczno-kontrolnym przeprowadzonym w ciągu dwóch sezonów grypowych (2010–2012) 485 kobiet, które doświadczyły spontanicznej aborcji lub poronienia, zostało dopasowanych do tych, które urodziły żywe lub martwe w terminie. Badacze ustalali, czy spontaniczne poronienia są bardziej prawdopodobne, jeśli kobieta otrzymała szczepionkę przeciw grypie w 28 dni przed poronieniem” – czytamy na stronie. Badacze nie stwierdzili związku między poronieniem a szczepionką przeciw grypie, jeśli kobieta nie otrzymała szczepionki w poprzednim roku, ale u kobiet, które otrzymały kolejno szczepionkę przeciw grypie zawierającą wirusa H1N1 2009, naukowcy odkryli skorygowany iloraz szans (AOR) wynoszący 7,7, podczas gdy kobiety nieszczepione w poprzednim sezonie miały AOR 1,3. To podwyższone powiązanie zaobserwowano w obu badanych sezonach. Autorzy stwierdzili, że badanie jest nieoczekiwanym sygnałem, który wymaga głębszych badań i podkreśla wyzwania związane z monitorowaniem bezpieczeństwa corocznych szczepionek. Zarówno Donahue, jak i dr Edward Belongia, dyrektor Centrum Epidemiologii Klinicznej i Zdrowia Populacji w Marshfield Clinic i współautor badania, powiedzieli, że badanie to w żaden sposób nie sugeruje cofnięcia lub zmiany zaleceń CDC (Centers for Disease Control and Prevention ) dotyczących kobiet w ciąży i szczepionek przeciw grypie. „Powszechnie wiadomo, że zachorowanie na grypę jest szkodliwe dla kobiety w ciąży i dziecka, a ponadto dysponujemy ogromną ilością danych dotyczących bezpieczeństwa szczepionki” - powiedział Belongia cytowany przez https://www.cidrap.umn.edu/. O tych jednoznacznych wypowiedziach badaczy, autor zgłoszonego do fact checku materiału już nie wspomniał, co należy uznać za świadomą manipulację. Podobnie jak sformułowanie, że szczepienie kobiet w ciąży przeciw grypie często wywołuje u nich poronienie. Znaczna część zgłoszonego do fact checku materiału opublikowanego na stronie www.odkrywamyzakryte.com odnosi się do innego tematu – szczepienia kobiet przeciwko Covid-19, jednak zgodnie z pytaniem czytelnika, raport odnosi się do fragmentu dotyczącego szczepienia kobiet w ciąży przeciwko grypie.

Sources

https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-szczepeinia-zaleca-sie-kobietom-w-ciazy/ https://www.ptgin.pl/czasopisma https://www.ptgin.pl/rekomendacje-0 https://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2017/09/study-signals-association-between-flu-vaccine-miscarriage https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,82073,eksperci-tylko-szczepienie-chroni-kobiete-w-ciazy-i-dziecko-przed-grypa.html https://zdrowie.pap.pl/szczepienia/szczepienia-ciaza-poznaj-fakty-i-mity