Expert's report

Date of the verdict: 11.10.2024 07:12

Nie jest prawdą, że obywatele Izraela masowo opuszczają swój kraj po rakietowym ataku Iranu, by osiedlić się w Polsce. Weryfikowany post podaje nieprawdę. Autor postu napisał, że „ze względu na wojnę z Iranem coraz więcej osadników żydowskich przemieszcza się do Polski. Na początek przejmą Kraków i okolice” i dołączył do swojego postu, jako dowód, film z lotniska, na którym widać chasydów. Wszystkie zawarte informacje są nieprawdziwe. Autor chyba nie obejrzał dokładnie załączonego filmiku. Gdyby to zrobił, zauważyłby, że Żydzi stoją w kolejce do odprawy biletowo-bagażowej, więc odlatują z Polski, a nie do niej przylatują. Poza tym pokazane na filmiku lotnisko to Jesionka w Rzeszowie, a nie Balice w Krakowie. To pozwala przypuszczać, że filmik został zrobiony, gdy do Polski przyjeżdżają (a następnie wracają do domów) chasydzi z całego świata. Każdego roku, na ogół w marcu, przylatują, by modlić się przy grobie cadyka Elimelecha Weissbluma w Leżajsku. Wg Gazety Wyborczej zdecydowana większość przylatuje właśnie do Rzeszowa. Wg portalu Dzieje.pl „święto rocznicy śmierci cadyka Elimelecha jest ruchome (reguluje to kalendarz żydowski), dlatego przyjazdy pielgrzymów chasydów każdego roku przypadają w innych terminach, ale najczęściej w marcu”. Chasydzi wierzą, że cadyk w rocznicę swojej śmierci zstępuje z nieba i zabiera do Boga ich prośby. Dlatego zostawiają przy grobowcu małe karteczki z błaganiami o zdrowie czy pomyślność w interesach. Jak wyjaśniał portal, Elimelech Weissblum był jednym z trzech najbardziej znanych cadyków. „Zasłynął jako uzdrowiciel dusz i ciał oraz jako najbardziej aktywny głosiciel chasydyzmu – buntowniczego nurtu religijno-mistycznego w judaizmie” – napisały Dzieje. Ruch chasydzki był reakcją na upadek obyczajów, zaniedbania w życiu religijnym, nadużycia finansowe zarządów gmin, stronniczość sądów rabinackich oraz niesprawiedliwy rozdział podatków. Weissblum głosił, że Bogu można służyć nie tylko przez wypełnianie prawa i modlitwę, ale także przez codzienne obowiązki, taniec i muzykę. Chasydzi przyjęli tradycyjny strój, czyli czarne długie płaszcze, kapelusze lub futrzane czapki i charakterystyczne fryzury z pejsami – widoczne na filmiku dołączonym do weryfikowanego postu. Leżajsk, wraz z grobem cadyka Elimelecha, jest dla chasydów jednym z najświętszych miejsc na świecie. To nie jedyny post, który rozpowszechnia nieprawdziwe informacje, jakoby Żydzi uciekali z Izraela. W mediach społecznościowych pojawiło się także nagranie zatłoczonego lotniska sugerujące, że są to próbujący wyjechać z kraju Izraelczycy na lotnisku Ben Guriona w Tel Awiwie. Portal fact-checkingowy Misbar zweryfikował tę informację. Okazało się, że było to nagranie z września 2024 roku, a więc sprzed ataku rakietowego Iranu na Izrael, z lotniska w Atenach. Filmik pokazywał izraelskich turystów, którzy utknęli na lotnisku nie mogąc wrócić do kraju.

Sources

https://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/7,34962,29559979,chasydzi-z-calego-swiata-zjezdzaja-do-lezajska-modla-sie-przy.html https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/zydzi-z-calego-swiata-przybywaja-do-lezajska-na-grob-cadyka#:~:text=%C5%9Awi%C4%99to%20rocznicy%20%C5%9Bmierci%20cadyka%20Elimelecha,%C5%9Bmierci%20cadyka%20odbywaj%C4%85%20si%C4%99%20dwukrotnie. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1547800%2Cchasydzi-przybywaja-do-lezajska-aby-sie-modlic-przy-grobie-cadyka https://www.apartament-rzeszow.pl/lotnisko-rzeszow-jasionka/ https://transinfo.pl/wp-content/uploads/2022/01/rzeszow-jasionka-lotnisko-851x444.jpg https://misbar.com/en/factcheck/2024/10/06/this-video-does-not-show-israelis-fleeing-from-ben-gurion-airport-following-irans-attack