Raport eksperta

Data werdyktu: 18.03.2022 11:01

Twierdzenie, „że zaczynają się pojawiać problemy z wypłatą gotówki” to dezinformacja i manipulacja, która może budzić nieuzasadnione niepokoje. Z informacji uzyskanych przez nas w kilku bankach oraz od jednego z operatorów sieci bankomatów wynika, że gotówka jest dostępna. Zgłoszony do weryfikacji tekst pochodzi z serwisu https://legaartis.pl/, a jego tytuł brzmi: „Zaczynają się pojawiać problemy z wypłatą gotówki”. Materiał ukazał się 10 marca 2022 roku. W tekście na próżno szukać konkretnych przykładów potwierdzających rzekomy brak gotówki. Jedyne źródło, na które powołuje się autor publikacji i które miałoby uwiarygodnić przekaz, są wiadomości uzyskane od czytelników bloga. Informacje otrzymane od kilku banków i jednego z operatorów sieci bankomatów nie potwierdzają twierdzenia autora publikacji zgłoszonej do fact checku. „W bankomatach i oddziałach PKO Banku Polskiego nie ma problemów z dostępnością gotówki. Większe wypłaty gotówki w oddziałach trzeba awizować – czyli uprzedzić oddział o zamiarze takiej wypłaty i umówić się na dogodny termin dokonania takiej operacji. Konieczność awizacji większych wypłat nie jest nowym rozwiązaniem – stosowana jest od wielu lat i wynika z konieczności zaplanowania z wyprzedzeniem odpowiednich dostaw gotówki. Wysokość wypłat, które trzeba wcześniej awizować może być różna w zależności od oddziału” – napisała w wyjaśnieniu Joanna Fatek z Centrum Prasowego PKO Banku Polskiego. „Nie notujemy problemów z dostępnością gotówki. Nie stosowaliśmy i nie stosujemy limitów wypłat (poza zwyczajową awizacją wypłat, czyli powiadomieniem o tym, że klient zamierza podjąć większą sumę gotówki w oddziale)” – poinformował Krzysztof Olszewski, rzecznik prasowy mBanku. Jak poinformowała Ewa Krawczyk z Biura Prasowego Santander Bank Polska, również ten bank „nie wprowadzał limitów dla swoich klientów Santander Bank Polska w zakresie wypłaty gotówki. Bank dba o zaspokojenie potrzeb klientów w zakresie transakcji gotówkowych i bezgotówkowych. Klienci mogą korzystać z dowolnego kanału, wypłacając bezpośrednio w naszych placówkach oraz z wykorzystaniem kart lub kodów BLIK w sieci naszych bankomatów lub innego bankomatu” – czytamy w przesłanym wyjaśnieniu. O tym, że problemów z dostępnością gotówki w bankomatach i oddziałach nie ma poinformował również Alior Bank: „Informujemy, że aktualnie w Alior Banku nie ma problemów z dostępem do gotówki w bankomatach. Podobnie w oddziałach na terenie całego kraju nie ma ograniczeń w dostępie do gotówki w PLN” – czytamy w informacji przesłanej prze Biuro Prasowe. Twierdzenia autora publikacji zgłoszonego do weryfikacji nie potwierdza również Biuro Prasowe Euronet Polska: „Obecnie Euronet Polska na bieżąco uzupełnia banknoty, tym samym zapewniając ciągłość w dostępiedo gotówki w bankomatach i wpłato-bankomatach sieci. Limit jednorazowej transakcji w wysokości 1000 PLN został wprowadzony w bankomatach i wpłato-bankomatach naszej sieci w 2020 roku, by zapewnić jak największej liczbie klientów dostęp do gotówki w sieci Euronet”. Jak wyjaśniła natomiast Joanna Majer-Skorupa z Biura Prasowego Banku ING, „od kilkunastu dni sytuacja związana z gotówką wróciła do normy. Choć faktycznie zaraz po ataku Rosji na Ukrainę w wyniku paniki i fake newsów mieliśmy, podobnie jak inne banki, kolejki pod oddziałami i bankomatami. Zwiększony popyt spowodował, że w niektórych urządzeniach i kasach w placówkach mogło czasowo brakować pieniędzy. Był to jednak problem logistyczny, ponieważ firmy dostarczające pieniądze nie były w stanie nadążyć z uzupełnianiem gotówki. Sytuacja masowych wypłat dotyczyła całego polskiego rynku, a liczba firm zajmujących się transportem gotówki jest ograniczona do kilku podmiotów, które z dnia na dzień nie były w stanie zwiększyć liczebności konwojentów i samochodów. Gotówki przy tym nie brakowało, o czym zapewniał w oficjalnym komunikacie NBP” – czytamy w informacji. „W ostatnich tygodniach natomiast, w trakcie wzmożonych wypłat, operator bankomatowy który obsługuje między innymi sieć maszyn z logo Banku ING – wprowadził tymczasowe limity dla jednorazowej transakcji wypłaty kartą i BLIKiem. Założeniem wprowadzonych limitów jest ograniczenie ilości wypłat, a co za tym idzie - utrzymanie możliwie najwyższej dostępności do gotówki dla klientów” – uspokaja Joanna Majer-Skorupa. Jak doprecyzowano, jednorazowe limity wypłat nie obowiązują klientów banku ING wypłacających gotówkę w sieci urządzeń oddziałowych z logo ING, a obowiązują w przypadku wypłat w sieci urządzeń pozaoddziałowych z logo ING (w wysokości 4000 zł), w sieci Planet Cash (w wysokości 1000) zł oraz w wyżej wymienionych sieciach dla transakcji BLIK (w wysokości 500 zł). Jak zapewniono, limity na wypłaty jednorazowe (1000 zł) zostały wprowadzone na czas określony i jest to sytuacja przejściowa. Warto przypomnieć, że o tym, że w Polsce gotówki nie zabraknie zapewniał Narodowy Bank Polski już dzień po rozpoczęciu rosyjskiej inwazjina Ukrainie. NBP zapewnił wówczas, że, „posiada wystarczające zapasy w pełni umożliwiające pokrycie zapotrzebowania klientów banków na pieniądz gotówkowy. Podkreślono w nim, że wszystkie zamówienia banków realizowane są bez limitów wartościowych, w pełnej strukturze nominałowej, na terenie całego kraju” – czytamy w depeszy PAP sporządzonej w oparciu o komunikat NBP. Następnego dnia ta sama instytucja ponowiła to zapewnienie na Twitterze, odnosząc się do wzmożonego zainteresowania wypłatami: „Z uwagi na zwiększoną skalę transakcji, w niektórych lokalizacjach, występują pewne opóźnienia w dostawie gotówki do bankomatów z centrów logistycznych banków komercyjnych i firm obsługujących gotówkę. Są to jednak chwilowe niedogodności, a Narodowy Bank Polski posiada wystarczające zapasy gotówki" – czytamy w depeszy PAP z 26.02.2022. Z kolei Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) poinformował w tamtym czasie, że KNF nie ma w planach wprowadzania limitów wypłaty gotówki – informował PAP. We wpisie na Twitterze UKNF podkreślił, że w związku z napiętą sytuacją na Ukrainie można spodziewać się wzmożonych działań dezinformacyjnych na terenie Polski, związanych m.in. z dostępnością gotówki. „Nie daj się nabrać i sam nie podawaj dalej fałszywych informacji” - zaznaczył Urząd, co również przekazał PAP. Twierdzenie autora publikacji zgłoszonej do fact checku jest w rzeczywistości dezinformacją, a na fake newsowy charakter materiału zgłoszonego dodatkowo i jednoznacznie wskazuje też fakt wykorzystania fragmentu depeszy PAP w nieprawdziwym kontekście. Chodzi dokładnie o fragment, w którym korespondentka PAP informowała o problemach z dostępnością gotówki. Opisywała sytuację w Rosji z pierwszego dnia inwazji na Ukrainie (24.02.2022). Autor tekstu na legaartis.pl, powołując się na PAP, zacytował jednak tylko taki fragment depeszy, żeby pozwoliło mu to uwiarygodnić tezę o brakach gotówki w Polsce. Wykorzystany fragment „jak przekonała się korespondentka PAP, z bankomatu można wypłacić tylko niewielką sumę” w oryginalnej wersji (czyli depeszy PAP) odnosił się do problemów wypłatami w Rosji i umieszczony w oryginalnym kontekście brzmiał następująco: „Banki twierdzą, że mają wystarczające zapasy gotówki, ale wzmożony popyt sprawia, że w niektórych miejscach jej brakuje. Jak przekonała się korespondentka PAP, z bankomatu można wypłacić tylko niewielką sumę; było tak zarówno w centrum Moskwy, jak i dalej od centrum stolicy Rosji”.

Żródła

Wiadomość e-mail otrzymana 18.03.2022 o godz. 10:08 od Joanny Fatek z Centrum Prasowego PKO Banku Polskiego Wiadomości e-mail otrzymana 16.03.2022 o godz. 12:40 od Krzysztofa Olszewskiego, Rzecznika Prasowego mBanku Wiadomość e-mail otrzymana z Biura Prasowego Euronet Polska w dniu 17.03.2022 o godz. 09:41 Wiadomość e-mail otrzymana od Joanny Majer Skorupy, Zastępcy Rzecznika Prasowego ING Banku Śląskiego 17.03.2022 o godz. 12:03 Wiadomości e-mail otrzymane od Magdaleny Ostrowskiej z ING Banku Śląskiego w dniu 18.03.2022 o godz. 09:19 i 10:49 Wiadomość Biura Prasowego Alior Banku otrzymana w dniu 17.03.2022 o godz. 15:33 https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1091588%2Cw-moskwie-kolejki-w-sklepach-do-bankomatow-i-klopoty-z-wyplata-gotowki Depesza PAP opublikowana w Codziennym Serwisie Informacyjnym PAP w dniu 25.02.2022 o godz. 13:58 „UKNF: nie ma planów wprowadzania limitów na wypłaty gotówki” Depesza PAP opublikowana w Codziennym Serwisie Informacyjnym PAP w dniu 26.02. o godz. 20:37 „NBP: w Polsce nie zabraknie gotówki Depesza PAP opublikowana w Codziennym Serwisie Informacyjnym PAP w dniu 25.02.2022 o godz. 13:46 "NBP: Posiadamy wystarczające zapasy gotówki, aby pokryć zapotrzebowanie klientów banków"