Raport eksperta

Data werdyktu: 25.04.2024 12:01

Nie, informacja jakoby Niemcy (a konkretnie: niemieckie urzędy pracy, tzw. Jobcenter) wymagały od ukraińskich uchodźców występujących o finansowe wsparcie socjalne deklaracji majątkowej w celu zobowiązania ich do sprzedania np. posiadanych na Ukrainie czy w innym kraju nieruchomości, samochodów, przedmiotów wartościowych, jest fake newsem. Owszem, każdy ukraiński uchodźca składający wniosek o zasiłek i inne formy świadczeń socjalnych, jest - tak jak inni mieszkańcy Niemiec uprawnieni do pobierania takiego zasiłku - proszony o podanie orientacyjnej wartości posiadanego majątku, ale nie jest to informacja mająca pociągać za sobą konsekwencje w postaci przymusu wyprzedaży majątku, o zaciąganiu pożyczek w Niemczech nie wspominając. Obywatele Niemiec, jak i wszyscy mieszkańcy tego państwa uprawnieni do pobierania zasiłku, ubiegający się o wsparcie socjalne od państwa, również są zobligowani do zadeklarowania posiadanego majątku. Kwestie te regulują zapisy Niemieckiego Kodeksu Socjalnego (Sozialgesetzbuch, SGB). W związku z tym, że obywatele Ukrainy w Niemczech są traktowani przez niemiecki system socjalny tak jak wszyscy mieszkańcy uprawnieni do pomocy socjalnej (w odróżnieniu np. od osób ubiegających się o azyl, dla których przewidziano inną pulę świadczeń socjalnych), są również zobligowani do ujawnienia stanu posiadania. Wszelkie dane dotyczące posiadanego majątku, obywatele Ukrainy powinni zadeklarować we wniosku o przyznanie tzw. zasiłku obywatelskiego (niem. Bürgergeld) przyznawanego na mocy Niemieckiego Kodeksu Socjalnego II (SGBII). Formularz wniosku liczy 6 stron, wnioskodawca podaje w nim podstawowe dane personalne wraz z opisem sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej zaś w punkcie 7. wniosku jest zobowiązany do ujawnienia swojego stanu majątkowego. Przy czym za stan majątkowy uważa się ogół dóbr posiadanych przez daną osobę o wartości mierzalnej w pieniądzach, niezależnie od tego, czy dobra te są dostępne w kraju pobytu, czy poza nim. Należą do nich w szczególności: lokaty bankowe i oszczędnościowe, gotówka, papiery wartościowe, akcje, obligacje, fundusze akcyjne, pojazdy silnikowe (samochody, motocykle), ubezpieczenia na życie, prywatne ubezpieczenia emerytalne (jeśli nie są wykorzystywane do zabezpieczenia emerytalnego), grunty zabudowane lub niezabudowane, domy i inne aktywa (np. kosztowności, obrazy, biżuteria). Dane te są istotne dla urzędu pracy, który jest odpowiedzialny za oszacowanie wartości deklarowanego majątku. Zasiłek obywatelski jest wypłacany tylko wtedy, gdy dana osoba nie może samodzielnie sfinansować kosztów swojego utrzymania. Dlatego majątek osobisty stanowi ważną wskazówkę dla urzędu. W przypadku zasiłku obywatelskiego w Niemczech wprowadzono okres karencji na majątek osobisty przez pierwsze 12 miesięcy od przyznania świadczenia. Oznacza to, że przez ten czas majątek osobisty będzie brany pod uwagę, ale tylko wtedy, gdy jest on znaczny. Tak jest w przypadku, gdy kwota ta przekracza 40 000 euro, co uznaje się już za „znaczny”. Kwota ta jednak wzrasta o 15 000 euro za każdą kolejną osobę należącą do wspólnoty (rodziny lub grupy osób zamieszkującej pod jednym dachem) wnioskodawcy. Niektóre aktywa nie są objęte audytem urzędu. Należą do nich w szczególności nieruchomości mieszkalne zajmowane przez właścicieli oraz fundusze emerytalne z zaznaczeniem, że aktywa te muszą być opisane jako przeznaczone na zabezpieczenie emerytalne. Wyłączone z audytu są również samochody, motocykle i inne pojazdy silnikowe użytkowane przez wnioskodawcę i osoby z jego wspólnoty. Urząd pracy w celu zweryfikowania stanu deklarowanego z faktycznym może zażądać od wnioskodawcy przedłożenia wyciągów bankowych, zaświadczeń, aktów własności itd. Tyle na temat warunków przyznawania zasiłku obywatelskiego mówią przepisy. W niemieckich, ale i szwajcarskich oraz czeskich mediach społecznościowych co jakiś czas pojawiają się jednak treści sugerujące, że Niemcy zamierzają wywrzeć presję na obywateli Ukrainy pobierających zasiłki, by sprzedawali np. swoje samochody. Tak było w przypadku informacji, która pojawiła się na Facebooku 27 lipca 2023 r w języku czeskim. Wynikało z niej, że Niemcy przyjęli nowe przepisy, zgodnie z którymi, od 1 lipca 2023 r. można zobowiązać obywateli Ukrainy deklarujących, że posiadają samochód wart powyżej 7,5 tys. euro do sprzedaży auta. Spieniężenie pojazdu miało wg. autora postu posłużyć do pozyskania środków na utrzymanie. Jak wtedy ustaliła agencja AFP, niemieckie urzędy nie wydały takiego zalecenia. Zaznaczono jednocześnie, że osoby ubiegające się o świadczenia socjalne a posiadające pokaźny majątek podlegają pewnym działaniom kontrolnym, ale nie jest to umotywowane narodowościowo a dotyczy wszystkich mieszkańców Niemiec korzystających z pomocy państwa. Podsumowanie: Obywatele Ukrainy ubiegający się w Niemczech o wsparcie socjalne w postaci zasiłku obywatelskiego są – tak jak i inne osoby uprawnione do otrzymywania tego świadczenia – zobowiązane do podania swojego stanu majątkowego. Zadeklarowany stan posiadania może podlegać kontroli urzędniczej i jest to procedura standardowa nie mająca nic wspólnego z pochodzeniem wnioskującego o wsparcie finansowe. I faktycznie jest tak, że kontroli podlegają wyłącznie osoby ubiegające się o wsparcie państwa. Ci, którzy o nią nie występują nie są sprawdzani. Ponadto nie ma w Niemczech przepisów narzucających osobom na zasiłku „sprzedanie majątku i zaciąganie pożyczek w Niemczech”.

Żródła

https://www.arbeitsagentur.de/datei/antrag-sgb2_ba042689.pdf (druk wniosku o zasiłek) https://archive.ph/0brFk#selection-89.20-91.1 https://faktencheck.afp.com/doc.afp.com.33R93PZ https://www.gesetze-im-internet.de/sgb_2/__12.html Ostatni dostęp do wszystkich linków: 25.04.2024