Raport eksperta

Data werdyktu: 06.03.2024 15:25

Wbrew sugestii zawartej w xeecie autorstwa byłego prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki, władze w Kijowie nie blokują odbudowy zniszczonego 1 stycznia tego roku przez rosyjskie drony muzeum Romana Szuchewycza. Rada Miejska Lwowa ogłosiła właśnie ogólnoukraiński konkurs na najlepszy projekt renowacji zarówno zrujnowanego budynku placówki, jak i otaczającego go terenu. Zwycięzca ma zostać wyłoniony jeszcze w maju. Plany odbudowy muzeum poświęconego temu zbrodniarzowi odpowiedzialnemu za mordy na Polakach mogą dziwić, biorąc pod uwagę szkody, jakie może wyrządzić wizerunkowi walczącej Ukrainy. Celebrowanie Szuchewycza na Ukrainie wykorzystuje bowiem skwapliwie rosyjska propaganda. W serwisie X ukazał się 5 marca o godz. 13:49 wpis Petra Poroszenki, który miał do tej pory prawie 613 tys. wyświetleń. Oto jego treść przetłumaczona z języka ukraińskiego na polski: „Tego dnia naczelny dowódca Ukraińskiej armii Roman Szuchewycz przyjął w budynku, w którym znajdował się jego sztab ostatnią bitwę z Rosją. Jego armia terroryzowała okupantów i ich wspólników. Jej walka była świadectwem dla całego świata, że wolna Ukraina żyje i walczy. Rozwścieczony Kreml rzucił ogromne siły, aby znaleźć i wyeliminować Szuchewycza. W końcu wróg natrafił na jego ślad. Zaproponowano mu poddanie się, ale dowódca nieustraszonych nie poddał się i zginął w tej nierównej walce jak bohater. Agencja Associated Press jako pierwsza poinformowała o śmierci generała 5 miesięcy po tych wydarzeniach. Następnie na całym świecie, gdzie mieszkali Ukraińcy, odbyły się uroczystości żałobne mu poświęcone. Kaci robili wszystko, aby ukryć grób bohatera. Ich spadkobiercy zniszczyli budynek, w którym toczył tę ostatnią bitwę. Ale miejsce jego wyczynu musi trwać. To miejsce pamięci i siły, gdzie krewni Szuchewycza i wszyscy patrioci złożyli kwiaty na jego cześć. Chcieliśmy i mieliśmy wszelkie możliwości, aby do dziś odrestaurować muzeum po rosyjskim ostrzale, ale niestety władze lokalne na polecenie ‘z góry’, nie chcą podejmować żadnych decyzji dotyczących muzeum. Apeluję w tym dniu, aby nie robić głupstw, ale zacząć działać na rzecz odbudowy muzeum. Abyśmy chociaż w przyszłym roku mieli okazję złożyć tam kwiaty i uczcić pamięć postaci, która zahartowała Ukraińską Powstańczą Armię i państwo ukraińskie. W miejscu, w którym stoczył ostatnią walkę, która Rosjanom niezbyt się podoba, w swojej kwaterze głównej, w muzeum Romana Szuchewycza”. To nieprawda, że odbudowa muzeum jest blokowana przez „górę”, przez co Poroszenko, były prezydent, ale też znany na Ukrainie oligarcha rozumie zapewne władze w Kijowie. Trudno zresztą mówić o blokowaniu odbudowy w sytuacji, kiedy od jej zburzenia minęły zaledwie 2 miesiące, a Ukraina znajduje się w stanie wojny. O losach muzeum zdecydują władze miejskie i samorządowe, którym podlega (placówka jest oddziałem Lwowskiego Muzeum Historycznego). Budynek, w którym mieściło się muzeum jest własnością miasta. Jak wynika z najnowszych doniesień ukraińskich mediów, Rada Miejska Lwowa ogłosiła właśnie ogólnoukraiński konkurs na najlepszy projekt renowacji zarówno zrujnowanego budynku, jak i otaczającego go terenu. Zwycięzca ma zostać wyłoniony jeszcze w maju. Odbudowę sfinansuje fundacja Poroszenki. W weryfikowanym wpisie Poroszenki najważniejsze jest jednak to, co przemilczał. Szuchewycza nie można bowiem uznać za bohatera. Jest odpowiedzialny za ludobójstwo polskiej ludności cywilnej, a OUN-UPA, Ukraińska Powstańcza Armia, którą dowodził, miała związki z nazistowskimi Niemcami, co wykorzystuje skutecznie rosyjska propaganda. Według danych polskiego Instytutu Pamięci Narodowej w latach 1943-1945 UPA zamordowała ok. 100 tys. Polaków, w tym dzieci, kobiety i starców. Jak czytamy na stronach portalu dzieje.pl, „sprawcami ludobójstwa byli członkowie Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – B (frakcja Bandery), podporządkowana jej Ukraińska Powstańcza Armia oraz zachęcona przez nich ludność ukraińska, stanowiąca sąsiadów Polaków, często związanych z nimi więzami krwi. Bezpośrednią odpowiedzialność za wydanie zbrodniczego rozkazu ponosi główny dowódca UPA Roman Szuchewycz. OUN-UPA nazywała swoje działania ‘antypolską akcją’ zmierzającą do uczynienia z Ukrainy obszaru zamieszkanego wyłącznie przez Ukraińców”. IPN wielokrotnie krytykował przykłady gloryfikacji Szuchewycza na Ukrainie, co miało miejsce choćby w 2021 roku przy okazji nazwania miejskiego stadionu w Tarnopolu na Ukrainie imieniem Romana Szuchewycza. „Ukraińska gloryfikacja Romana Szuchewycza uwłacza pamięci polskich, żydowskich i ukraińskich ofiar ukraińskich nacjonalistów spod znaku OUN-UPA. Ta antypolska czystka etniczna przeprowadzona przez nacjonalistów ukraińskich miała charakter ludobójstwa" – oświadczył wówczas IPN i podkreślał, że Szuchewycz, jako przywódca OUN, należał do szczególnie gorących zwolenników brutalnej czystki i fizycznej likwidacji ludności polskiej. IPN przypomniał też wtedy, że w 2011 r. „Okręgowy Sąd Administracyjny w Doniecku anulował dekret z 12 października 2007 r. nadający pośmiertnie Romanowi Szuchewyczowi przez prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenkę tytuł Bohatera Ukrainy” (za portalem PAP dzieje.pl, 11.03.21). Poroszenko w swoim xeecie pisze o walkach Szuchewycza z Rosjanami, nie wspomina jednak o ówczesnych związkach ukraińskich nacjonalistów z Niemcami. Tymczasem wkraczający do Galicji Wschodniej (w okresie międzywojennym była to Polska) po brutalnej okupacji sowieckiej (1939-1941) niemiecki Wehrmacht, zyskał czynne wsparcie ukraińskiego podziemia niepodległościowego. Ukraińcy liczyli na to, że pojawienie się Niemców pomoże im utworzyć własne państwo. „W ówczesnej sytuacji geopolitycznej to właśnie Niemcy byli nadzieją Ukrainy. Pierwsze tygodnie po wkroczeniu Wehrmachtu potwierdziły słuszność tych kalkulacji. Na zajętych przez Niemców terenach powstawała ukraińska administracja i milicja. 1 lutego 1942 r. gubernatorem dystryktu Galicja został Austriak, SS-Brigadeführer Otto von Wächter. To on był głównym inicjatorem powstania ukraińskiej dywizji SS (SS-Galizien)” – czytamy na stronie krakow-ipn.gov.pl. 14 Dywizja Grenadierów SS, tzw. „SS-Galizen” została sformowana 28 kwietnia 1943 r. we Lwowie i była złożona z ukraińskich ochotników. Według Grzegorza Motyki, autora książki pt. „Kolaboracja na Kresach Wschodnich II Rzeczpospolitej 1941-44”, gdyby powstało wówczas pod protektoratem Niemiec ukraińskie państwo, miałoby ono charakter faszystowski. Pisze o tym tak: „30 czerwca 1941 r. członkowie kierowanej przez Stepana Banderę frakcji OUN powołali we Lwowie rząd Jarosława Stećki, który zaraz po swoim powstaniu wystosował listy do sojuszników Hitlera, Benita Mussoliniego, gen. Franco i Ante Pavelicia. W pierwszym z nich Stećko stwierdził, iż na terytorium uwolnionym spod moskiewsko-żydowskiej okupacji OUN-B stworzyła ukraińskie państwo i wyraził nadzieję, że w nowym, sprawiedliwym faszystowskim porządku, który powinien zastąpić system wersalski, Ukraina zajmie należne jej miejsce”. Według Motyki, gdyby Hitler zezwolił ukraińskim nacjonalistom na stworzenie własnego państwa, miałoby ono niewątpliwie faszystowski charakter, a na decyzji Hitlera, który na istnienie rządu Stećki jednak nie pozwolił, Ukraińcy wygrali, bo po klęsce III Rzeszy nie podzielili losu takich kolaborantów jak: Quisling, Własow czy ks. Tiso. Celebrowanie OUN-UPA na Ukrainie od lat wykorzystuje rosyjska propaganda, głównie w celu dzielenia Polaków i Ukraińców, a ostatnio po to, aby udowodnić tezę, że obecną Ukrainą rządzą naziści. Na informację o planach odbudowy muzeum Szuchewycza niemal natychmiast zareagował na swoim koncie w serwisie X znany z rozsiewania rosyjskiej dezinformacji Martin Demirow. W xeecie z 6 marca napisał m.in.: „Ukraińscy banderowscy naziści przysięgli odbudować muzeum Szuchewycza (nazistowskiego kolaboranta i zbrodniarza) zniszczone przez Rosję”.

Żródła

https://www.radiosvoboda.org/a/news-lviv-vystavka-budynok-muzei-shuhevycha/32848977.html https://zahid.espreso.tv/e-kilka-napryamkiv-virishennya-chmelik-pro-maybutne-muzeyu-shukhevicha https://www.5.ua/kultura/tse-stane-symvolom-nashoi-neznyshchennosti-poroshenko-ofitsiino-zvernuvsia-do-muzeiu-shukhevycha-shchodo-ioho-rekonstruktsii-320162.html https://dzieje.pl/wiadomosci/ipn-ukrainska-gloryfikacja-romana-szuchewycza-uwlacza-pamieci-ofiar-upa https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/96402,Ukrainscy-ochotnicy-w-SS.html https://dzieje.pl/wiadomosci/prezes-ipn-upa-byla-organizacja-zbrodnicza https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/37074,Narodziny-zbrodni-z-ducha-nacjonalizmu-wywiad-z-ksiedzem-profesorem-Jozefem-Mare.html https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamiec_i_Sprawiedliwosc/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2008-t7-n1_(12)/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2008-t7-n1_(12)-s183-197/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2008-t7-n1_(12)-s183-197.pdf