Raport eksperta

Data werdyktu: 07.05.2024 14:42

W dniu 7 maja 2024 r. w serwisie „Взгляд” (a także wielu innych rosyjskojęzycznych portalach informacyjnych i publicystycznych, w tym agencji TASS) pojawił się materiał dotyczący rzekomego bardzo dobrego nastawienia Polaków wobec Rosjan i Białorusinów. Tą niezmożoną sympatią wobec obu sąsiadów mamy pałać pomimo intensywnego tworzenia „iluzji rusofobii” przez rządowe media. To jednak twierdzenie nieprawdziwe. Jak wynika z badań, stosunek naszego społeczeństwa do Rosjan i Białorusinów jest daleki od entuzjastycznego. A po agresji na Ukrainę pogorszył się jeszcze bardziej. Autor artykułu w serwisie „Widok” (ros. „Взгляд”, vz.ru) oparł swoje twierdzenie na wypowiedzi Tomasza Szmydta, sędziego II Wydziału Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który zaledwie dzień przed publikacją tego materiału wystąpił na zorganizowanej w Mińsku konferencji, na której oświadczył, że „naród polski opowiada się za pokojem i dobrosąsiedzkimi stosunkami z Białorusią i Rosją”, co miało go skłonić do wyjazdu na Białoruś, by powiedzieć o tym prawdę”. W Polsce sędzia Szmydt miał być prześladowany i wreszcie, „za niezależną postawę polityczną” zmuszony do opuszczenia kraju. Wreszcie w obawie, że zajmą się nim amerykańskie lub brytyjskie służby wywiadowcze, skutkiem czego przytrafi mu się nieszczęśliwy wypadek, poprosił o azyl na Białorusi: „Nie mam innego wyjścia… Tak, proszę o status uchodźcy politycznego" – podkreślił w czasie ustawki zorganizowanej w stolicy tego kraju. Jak wynika z licznych sondaży Tomasz Szmidt twierdząc, że oziębły stosunek do obu sąsiadów jest domeną wyłącznie elit politycznych i podległych im mediów, w najlepszym razie się myli. Doskonałym narzędziem do prześledzenia tego czy i jak zmieniało się nastawienie Polaków do Rosjan i Białorusinów może stanowić coroczne badanie sympatii i antypatii do innych narodów Centrum Badania Opinii Społecznej. I tak z sondażu przeprowadzonego w lutym 2021 r. – a więc na rok przed rosyjską agresją na Ukrainę, gdy atak Moskwy na ten kraj był, również w Polsce, uważany raczej za political fiction – wynika że wobec Rosjan żywiło sympatię 35 proc. respondentów i tyle samo deklarowało wobec nich niechęć. Znacznie cieplejszy stosunek mieliśmy wobec Białorusinów: sympatię odnotowano w przypadku 47 proc. badanych, a niechęć – tylko 17 proc. W styczniu 2022 r. rosyjska inwazja na Ukrainę wydawała się możliwa, choć mało prawdopodobna. Mieliśmy też kilkumiesięczne doświadczenia związane ze zorganizowaną przez reżim Łukaszenki presją na granicę polsko-białoruską, do której wykorzystał migrantów z Azji i Afryki. Z przeprowadzonego w tym czasie sondażu CBOS wynika, że sympatię wobec Rosjan żywiło 29 proc. naszych rodaków, a 38 proc. miało wobec nich nastawienie zgoła odwrotne. Najwyraźniej atak hybrydowy reżimu Łukaszenki wpłynął też na nasze nastawienie wobec narodu Białoruskiego, bowiem w badaniu tym sympatię zadeklarowało 35 proc. respondentów, a niechęć – 29. Z kolei w badaniu CBOS przeprowadzonym w lutym 2023 r., a więc po pierwszym roku wojny na Ukrainie, widzimy, że nastawienie Polaków wobec Rosjan uległo głębokiemu pogorszeniu. Spadli na ostatnią pozycję wśród ujętych w sondażu nacji, by pozostać na niej do tej pory. Sympatia do nich wytopiła się do zaledwie 6 proc. badanych, natomiast niechęć zadeklarowało 82 proc. respondentów. W przypadku Białorusinów stosunek ten wynosił odpowiednio 19 proc. i 51 proc. Jak wynika z sondażu przeprowadzonego w styczniu tego roku, choć nastawienie Polaków wobec Rosjan uległo nieznacznemu ociepleniu, to wciąż należy do nich pierwsza pozycja - licząc od końca. W tym roku pozytywne nastawienie wobec nich zadeklarowało 8 proc. badanych, natomiast negatywne – 76 proc. W przypadku Białorusinów – 24 i 47. Również raport podsumowujący badanie przeprowadzone w maju ubiegłego roku przez Centrum Mieroszewskiego nie pozostawia złudzeń, że nie jest prawdą, że Polacy patrzą przez palce na poczynania obu reżimów oraz że oddzielają je grubą kreską od nastawienia wobec narodów. Z przeprowadzonego przez Centrum Mieroszewskiego sondażu wynika, że jednoznaczną niechęć do Rosjan w 2020 r. żywiło 65 proc. Polaków, a jednoznacznie pozytywne nastawienie miało 17 proc. W 2023 r. Rosjan negatywnie postrzegało już aż 91 proc. respondentów, a pozytywnie – zaledwie 4 proc. W przypadku Białorusinów w 2020 r. była przewaga dobrze nastawionych do nich Polaków – 42 proc. (przy 31 proc. nastawionych źle). Trzy lata później już tylko 10 proc. respondentów zadeklarowało stosunek pozytywny, natomiast negatywny – 82 proc. „Można powiedzieć, że Białoruś idzie śladem Rosji także w tym sensie, że wywołuje w polskim myśleniu silny rozdźwięk, jeśli chodzi o postrzeganie państwa (jego władz) i narodu. Przed rokiem 2014, tzn. przed aneksją Krymu, podobnie było w przypadku Rosji i Rosjan – Polacy odróżniali i oddzielnie widzieli system i zwykłych ludzi. Rok 2014 spowodował w tej sprawie przełom – percepcja państwa i narodu zbliżyły się do siebie, lokując się w rejestrach silnie negatywnych” – czytamy w opisie sondażu. Istnieje wysokie ryzyko, że Tomasz Szmydt udostępni rosyjskim i białoruskim służbom, o ile jeszcze tego nie uczynił, niejawne informacje, do których miał dostęp pełniąc funkcję sędziego WSA. Natomiast bez cienia wątpliwości rosyjski i białoruski aparat propagandowy wykorzysta (artykuł jest dowodem na to, że już to robi) jego wypowiedzi, autentyczne lub nie, żeby stworzyć iluzję, że Szmydt jest „głosem Polaków”. Głosem, który – choć tłumiony przez opresyjny aparat państwowy – wyraża poglądy zaskakująco jednobrzmiące z narracjami suflowanymi przez Kreml.

Żródła

https://belsat.eu/pl/news/06-05-2024-zamieszany-w-afere-hejterska-w-ministerstwie-sprawiedliwosci-sedzia-tomasz-szmidt-uciekl-na-bialorus https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_030_21.PDF https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_021_22.PDF https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_033_23.PDF https://mieroszewski.pl/programy/badania-opinii-publicznej/polacy-o-bialorusi-i-bialorusinach https://www.pap.pl/aktualnosci/oto-sprawy-ktorymi-zajmowal-sie-sedzia-szmydt-byly-wsrod-nich-niejawne