Raport eksperta

Data werdyktu: 03.08.2021 19:07

Wrocławska epidemia ospy nie była propagandą, lecz faktem, co potwierdzają dokumenty i badania historyków, w tym naukowców z Instytutu Pamięci Narodowej. Latem 1963 roku, we Wrocławiu doszło do ostatniej w dziejach Polski i Europy epidemii ospy prawdziwej. „Wiosną 1963 roku ppłk Bonifacy Jedynak, pracownik służb specjalnych PRL, gościł w Indiach. Nikt nie przypuszczał, że oprócz pamiątek oficer SB przywiezie do Polski wirusa ospy” – pisze w swoim artykule opublikowanym w biuletynie IPN dr Tomasz Gałwiaczek – historyk, pracownik OBEP IPN we Wrocławiu. Do kraju Jedynak powrócił 25 maja 1963 r., po 4 dniach miał dreszcze, bóle mięśni, gorączkę, „dziwne zmiany trądzikowe” na twarzy, a na klatce piersiowej „wykwity o charakterze różyczki”. Właściwe zdiagnozowanie tego przypadku było utrudnione ze względu na równoczesne wystąpienie objawów malarii, którą ostatecznie przypisano pacjentowi. Wywołujący ospę wirus variola vera został rozpoznany dopiero po około 6 tygodniach, tj. w połowie lipca 1963. Od momentu zachorowania do ujawnienia choroby (15 lipca) minęło aż 47 dni, podczas których zainfekowanych zostało jeszcze 6 osób. W tym czasie każdy z nich mógł zarazić ogromną liczbę osób. Zachorowało ostatecznie 99 osób (najwięcej było pracowników służby zdrowia), z których siedem zmarło, w tym cztery to lekarze i pielęgniarki. Najmłodszy pacjent miał 5 miesięcy, najstarszy zaś 83 lata. Miasto zostało na kilka tygodni sparaliżowane i odcięte od reszty kraju kordonem sanitarnym. Za najważniejsze uznano izolowanie chorych i osób, które miały z nimi kontakt. W tym celu utworzono szpitale ospowe oraz izolatoria. Podjęto też akcję masowych szczepień przeciwospowych, którą rozpoczęto 17 lipca, informując o tym wrocławian poprzez komunikaty zamieszczane, m.in. w prasie. Początkowo zwolniono ze szczepienia osoby przewlekle chore, kobiety do piątego miesiąca ciąży oraz noworodki. 1 sierpnia, wraz ze wzrostem zachorowań, wprowadzono przymus szczepień. Uznano, że konieczność uchronienia się od zagrożenia przeważa nad przeciwwskazaniami. W efekcie zaszczepiono 98% wrocławian. Władze zdecydowały o zamknięciu granic państwa na odcinku województwa wrocławskiego z Czechosłowacją i NRD dla ruchu turystycznego i małego ruchu przygranicznego. Rozpoczęto także kontrolę zaświadczeń o szczepieniu osobom wjeżdżającym i wyjeżdżającym z Wrocławia, bez którego nikt nie mógł przejechać granic miasta. Dzięki wprowadzonym szczepieniom i obostrzeniom epidemię zlikwidowano w rekordowym tempie, tzn po 25 dniach od jej wykrycia. 9 września dr Jerzy Rodziewicz oraz dr Andrzej Ochlewski podpisali dokument, w którym ogłosili: „Wrocław z dniem 19 września 1963 roku miastem wolnym od ospy naturalnej”. Decyzje podjęto po otrzymaniu wyników z Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie i uzgodnieniu z Departamentem Sanitarno-Epidemiologicznym Ministerstwa Zdrowia. Zarządzenia przeciwepidemiczne straciły moc.

Żródła

https://web.archive.org/web/20190814172434/https://medium.dilnet.wroc.pl/index.php/czerwiec-lipiec-2013/286-variola-vera-witamy-si-bez-podawania-rk https://ipn.gov.pl/download/89/403668/GalwiaczekSmiertelnezniwoPamiecpl72012.pdf https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/93057,Epidemia-we-Wroclawiu-w-1963-roku.html https://www.ap.wroc.pl/wystawy/epidemie-polskie-epidemia-ospy-naturalnej-we-wroclawiu-w-1963-r