Raport eksperta

Data werdyktu: 01.02.2023 13:56

Kolportowana w rosyjskojęzycznych serwisach i mediach społecznościowych informacja o rozpoczęciu produkcji czekoladek „Śmierć Aloszki” jest mistyfikacją przygotowaną z myślą przede wszystkim o odbiorcach rosyjskiej propagandy, dla których kontekst w postaci dziecka w czapce-czołgistówce na opakowaniu jest czytelny. Zgłoszony wpis na Facebooku zawiera zdjęcie tabliczki czekolady z rysunkiem dziecka w czapce czołgisty i napisem „Śmierć Aloszki”. Towarzyszący mu opis sugeruje, że na Ukrainie można kupić taką czekoladę, co ma dowodzić, że „kwitnie tam nazizm”. Ukraińskie źródła i fact checkerzy z rządowego „Centrum komunikacji strategicznej” zweryfikowali tę kreację jako fałszywkę rozpowszechnianą głównie przez rosyjskie źródła, kanały na Telegramie, na platformie vKontakte i przez rosyjskojęzyczne media. Według weryfikującego artykułu w serwisie 24tv.ua, spreparowane zdjęcie tabliczki czekolady „Śmierć Aloszki” zostało po raz pierwszy opublikowane 30 stycznia przez konto na Twitterze o nicku Donbass Devushka. Jak zwracają uwagę ukraińscy autorzy, profil ten systematycznie szerzy antyukraińską i antyamerykańską propagandę w języku angielskim. Publikujący i rozpowszechniający to zdjęcie utrzymują, że przedstawia ono tabliczkę czekolady wyprodukowaną na Ukrainie. Większość dystrybuujących obrazek profili formułuje taki mniej więcej przekaz, że Ukraińcy życzą dziecku śmierci za to, że jest dumne ze swojego kraju (w domyśle Rosji). W ciągu jednego dnia pojawiło się, jak szacują autorzy z 24tv.ua ponad 150 udostepnień fejka. Jak odnotowują, w ukraińskim segmencie sieci społecznościowych, doniesienia o czekoladkach „Śmierć Aloszki” pojawiły się dopiero po rosyjskich. W ukraińskiej sieci jednak użytkownicy dyskutują o tej sprawie głównie jako o rosyjskiej podróbce. Ponadto, zdaniem samych Ukraińców, wizerunek chłopca Aloszy nie jest powszechnie znany wśród Ukraińców. Jest za to dobrze znany odbiorcom rosyjskiej propagandy wojennej. Wiosną 2022 r. w internecie pojawił się filmik pokazujący, jak chłopiec Alosza (Ołeksij Pawliczenko) ze wsi pod Biełgorodem codziennie wita rosyjskich żołnierzy jadących na Ukrainę. Każdego dnia podbiega do drogi i salutuje, gdy widzi przejeżdżający pojazd wojskowy. Wideo stało się bardzo popularne w sieci – w źródłach podajemy przykładową publikację z serwisu vKontakcie. Filmik został nakręcony przez krewnych chłopca w maju i zyskał ponad milion wyświetleń. Chłopiec stał się jednym z symboli propagandy agresji na Ukrainę jako bezbronne dziecko, które trzeba „uratować przed Ukronazistami”. „Powstawały relacje telewizyjne o Aloszy przygotowywane przez federalne i regionalne kanały, stał się on tematem publikacji najpopularniejszych rosyjskich mediów informacyjnych” – podaje ukraińskie centrum komunikacji strategicznej. W ramach szeroko zakrojonej kampanii wykorzystującej wizerunek dziecka, chłopiec spotykał się m. in. z rosyjskimi żołnierzami i urządzano mu sesje zdjęciowe w wojskowych mundurach. Dostał wyróżnienie od rosyjskiego ministerstwa obrony, wstąpił w szeregi paramilitarnej organizacji „młoda gwardia” i otrzymał państwowe rosyjskie nagrody. Na murach miast rosyjskich pojawiły się propagandowe murale z Aloszą. Przerobiony wizerunek chłopca w czołgistówce z opakowania tabliczki czekolady nawiązuje do wizerunku Aloszy na tabliczce czekolady, która, według informacji podanej 25 maja 2022 r. przez gubernatora regionu Biełgorodzkiego Wiaczesława Gładkowa, została przygotowana na rosyjski rynek. Na spreparowanym opakowaniu rzekomej ukraińskiej tabliczki czekolady widzimy powielenie tego samego rysunkowego wizerunku, który występuje w rosyjskim projekcie opakowania, z pewnymi zmianami, przede wszystkim z grymasem bólu w miejsce uśmiechu na twarzy dziecka.

Żródła

https://spravdi.gov.ua/shhe-odyn-rozipyatyj-hlopchyk-shokoladnyj-fejk-rosijskoyi-propagandy/ https://24tv.ua/ru/smert-aleshki-chto-izvestno-o-shokoladke-kotoruju-jakoby-delajut-ukraincy-24-kanal_n2247294 https://ostannipodii.com/ru/a/202302/shokoladka-smert-aleshki-rossiyskiy-feyk-110028647/ https://vk.com/wall-24371598_636366 https://vm.ru/news/969464-v-chest-malchika-privetstvuyushego-voennyh-rf-vypustili-shokolad-aleshka