Raport eksperta

Data werdyktu: 30.08.2023 09:31

Mapa, na której Krym należy do Rosji, to jedna z wielu pomyłkowych lub wynikających z braku należytej staranności publikacji, które zdarzały się od 2014 r. w krajach zachodnich, ale nawet w mediach i serwisach ukraińskich, co było skrzętnie podchwytywane przez rosyjską propagandę. Obecnie jednak (czerwiec 2023 r.) „National Geographic” publikuje mapę Ukrainy, na której Krym jest przedstawiany jako integralna część Ukrainy. Mapa oznaczona logotypem „National Geographic”, ukazująca Półwysep Krymski jako część Rosji, znajduje się w zgłoszonej treści. Opatrzona jest komentarzem sugerującym, że jest to zaktualizowana i niejako „obowiązująca” mapa publikowana przez renomowany magazyn. W źródłach podajemy informację o dużej składanej mapie Ukrainy dołączonej do wydania magazynu „National Geographic” w czerwcu 2023 r. Jak widać na zamieszczonej w serwisie internetowym miniaturze tej mapy ukazuje ona nie tylko Krym ale też wszystkie inne okupowane obecnie przez Rosję ziemie, jako integralne części państwa ukraińskiego. Większość państw członkowskich ONZ nie uznaje legalności rosyjskich aneksji. Uznają one Krym, południowe i wschodnie regiony za część Ukrainy, tymczasowo jedynie poza kontrolą jej legalnych władz. Kwestię wpływu rosyjskiej propagandy, przez publikację m. in. map dążącej do przekonania świata, że granice Ukrainy uległy zmianie w sposób oficjalny, analizował dość obszernie w maju 2023 r. ukraiński serwis spravdi.gov.ua. W artykule, do którego odsyłacz zamieszczamy w źródłach, czytamy m. in., że wkrótce po zajęciu przez Rosjan Krymu w 2014 r. pojawiła się w obiegu duża liczba map sankcjonujących rosyjski ekspansjonizm terytorialny. W publikacjach papierowych, w mediach elektronicznych, w wizualnym projektowaniu przestrzeni publicznej itp. Autorzy analizy wskazują, że fałszywe obrazy kartograficzne, które podważają integralność terytorialną Ukrainy, są regularnie powielane w innych krajach, najczęściej przez pomyłkę lub brak dbałości. Przypominają m. in. takie jak opublikowana 16 lutego 2022 r. w programie telewizyjnym słoweńskiego nadawcy publicznego RTV Slovenija mapa z „rosyjskim” Krymem. Dzień później kanał wystosował oficjalne przeprosiny, twierdząc, że był to błąd techniczny i zapewniając, że nie zamierzali lekceważyć Ukrainy. Inny przykład pokazuje, że nawet ciesząca się prestiżem telewizja BBC popełniła podobny błąd w swoim materiale jesienią 2020 roku. Najbardziej rażącym dla Ukraińców incydentem było pokazanie mapy z Krymem oddzielonym od Ukrainy na oficjalnej stronie Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 2021 roku. Mapy bez Krymu czasami pojawiają się również na Ukrainie. Na przykład taki obraz został opublikowany na stronie internetowej popularnego banku Monobank, z powodu zaniedbania. W 2018 roku Narodowa Rada Telewizji i Radiofonii Ukrainy została poinformowana o publikacji takich map na antenie kanałów STB i UA:Pershyi TV. Później obraz mapy Rosji z Krymem pojawił się w programie państwowego kanału telewizyjnego Dom. Wszystkie te błędy zostały szybko wyeliminowane. Publikacja w spravdi.gov.ua wspomina o akcji „Stop Mapagandzie! Informacyjna de-okupacja Ukrainy”, prowadzonej przez aktywistę o nazwisku Mykoła Hołubej. Zgromadził w niemieckich księgarniach dziesiątki egzemplarzy map, książek i globusów zachodnich wydawców, których wydawnictwa kwestionują integralność terytorialną Ukrainy w sposób wizualny Dotyczyło to głównie niemieckich wydawnictw: ADAC, Arena verlag, Columbus Verlag, DuMont Reiseverlag, Franckh-Kosmos, INTERKART, Kunth Verlag, Mairdumont, Marco Polo, Räthgloben 1917 Verlags, Ravensburger, Stiefel Eurocart i Westermann. Ponadto w kolekcji Hołubej ma brytyjskie wydania firm Cosmographics, Maps Worldwide i Mapsinternational, włoskie - Edizioni White Star SrL i Tecnodidattica Spa, austriackie - Freytag & Berndt, szwajcarskie - Hallwag Kümmerly+Frey, czeskie – Kartografie. W tym zasobie znalazł się wówczas także amerykański National Geographic. Hołubej wymienia kilka różnych sposobów nieprawidłowego przedstawienia granic Ukrainy w zachodnich publikacjach: 1) Krym jest przedstawiany jako część Rosji; 2) Krym jest oznaczony jako terytorium „sporne”, zacienione kolorami Ukrainy i Rosji; 3) niektóre terytoria ukraińskie są przedstawione jako „neutralne” (ani Rosja, ani Ukraina); 4) stosowanie linii przerywanej oddzielającej nie tylko Krym od Ukrainy, ale także części obwodów donieckiego i ługańskiego, a także obwodów chersońskiego i zaporoskiego.

Żródła

https://education.nationalgeographic.org/resource/ukraine-map-supplement/ https://spravdi.gov.ua/en/origin-of-maps-of-ukraine-without-crimea/ https://suspilne.media/66289-bbc-opublikuvala-kartu-ukraini-bez-krimu-piznise-redakcia-vibacilasa/ https://suspilne.media/1303-zurnal-the-economist-opublikuvav-kartu-ukraini-bez-krimu---posolstvo/ https://www.radiosvoboda.org/a/news-olimpiada-krym-karta/31373244.html https://www.rbc.ua/ukr/styler/hrestomatiynyy-zashkvar-populyarnyy-bank-1573287799.html https://www.ukrinform.ua/rubric-crimea/2431813-karta-bez-krimu-nacrada-ne-pereviratime-stb-i-uapersij.html https://lb.ua/news/2021/07/05/488609_derzhavniy_telekanal_dom_pokazav.html https://t.me/stopmapaganda https://www.liga.net/en/amp/politics/articles/kak-ukrainets-nashel-v-evrope-desyatki-kart-s-rossiyskim-krymom-i-gotovit-iski-na-milliony