Raport eksperta

Data werdyktu: 11.10.2021 12:26

Niektóre szczepionki przeciwko COVID-19, tzw. wektorowe, są związane z niezwykle rzadkim zespołem znanym jako małopłytkowość zakrzepowa wywołana szczepionką (VITT). Został odkryty w marcu 2021 r. w związku ze szczepionką AstraZeneca, a następnie ze szczepionką Johnson & Johnson. VITT nie jest powiązany ze szczepionkami mRNA Moderna lub Pfizer-BioNTech. W rzadkich przypadkach przeciwciała, które organizm wytwarza jako efekt uboczny szczepionki, prowadzą do niekontrolowanej aktywacji płytek krwi. Powoduje to powstawanie zarówno małej liczby płytek krwi, jak i zakrzepów krwi w nietypowych obszarach. Obecnie szacuje się, że VITT wystąpiło u około 1 na 50 000 osób w wieku poniżej 50 lat, które otrzymały szczepionkę Oxford–AstraZeneca. Według CDC, na dzień 30 czerwca 2021 r. było 35 potwierdzonych doniesień o VITT w związku ze szczepionką J&J z ponad 12 milionów dawek, które zostały podane w USA. W Wielkiej Brytanii jest ponad 300 potwierdzone przypadków VITT związane ze szczepionką AstraZeneca. Mechanizm łączący szczepionki i VITT jest nadal niepotwierdzony. Jego ustalenie może pomóc opracować sposoby zapobiegania i leczenia tej choroby oraz usprawnić projektowanie przyszłych szczepionek. W ciągu ostatnich kilku miesięcy naukowcy zebrali wskazówki i opracowali wiele hipotez. Jedna z koncepcji mówi o tym, że istnieje podobieństwo zespołu VITT do zespołu HIT. Ten ostatni jest powodowany przez heparynę, ujemnie naładowaną cząsteczkę, wiążącą się z dodatnio naładowanym białkiem zwanym czynnikiem płytkowym 4 (PF4), który jest wytwarzany przez płytki krwi w celu promowania krzepnięcia. U niektórych osób układ odpornościowy postrzega ten kompleks jako obcy i wytwarza przeciwko niemu przeciwciała. Te przeciwciała mogą również wiązać się i aktywować płytki krwi, przygotowując je do zlepiania się i wyzwalania krzepnięcia. Wyniki badań próbek osób z VITT sugerowały, że mechanizm stojący za zespołem związanym ze szczepionką był podobny do HIT – ale wyzwalaczem wydawała się być szczepionka, a nie heparyna. Inni uważają, że winowajcą może być sam adenowirus. Istnieją doniesienia, że zespoły odpowiedzialne za szczepionki Oxford-AstraZeneca i J&J pracują nad opracowaniem bezpieczniejszych wektorów adenowirusowych. Jeden z zespołów naukowców zastanawiał się, czy przeciwciała wiążące się z PF4 u osób z VITT są niezamierzonym produktem ubocznym odpowiedzi immunologicznej organizmu na białko kolca wirusa. Odkryli jednak, że przeciwciała PF4 nie mogą się z nim wiązać, co sugeruje, że nie są one częścią odpowiedzi układu odpornościowego na białko wirusa. Korzyści ze szczepienia nadal przewyższają te rzadkie potencjalne zagrożenia. CDC oszacowało, że każdy milion dawek zapobiega od 60 do 140 zgonów i 400 do 1000 hospitalizacji z powodu COVID-19. Ryzyko wystąpienia poważnych skutków ubocznych szczepionek COVID-19 jest niezwykle mało prawdopodobne. Zakażenie COVID-19 wiąże się ze znacznie większym ryzykiem powikłań, takich jak zakrzepy krwi, długotrwałe objawy, a nawet śmierć.

Żródła

https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2109908 https://www.news-medical.net/health/Blood-Clotting-and-COVID-19-Vaccines.aspx https://www.nature.com/articles/d41586-021-02291-2 https://www.cnbc.com/2021/08/27/covid-not-vaccinations-presents-biggest-blood-clot-risk-study.html