Raport eksperta

Data werdyktu: 29.06.2023 12:46

Teza o przekazaniu przez ZSRR 500 ton złota na odbudowę stolicy Polski jest fałszywa. Warszawa – i wcale nie był to tylko slogan – została odbudowana przez cały naród. Tyle że polski. Na jej podźwignięcie z ruin złożyli się wszyscy pracujący obywatele, a dodatkowym źródłem finansowania były dobrowolne datki. We wpisie na Twitterze opublikowanym 25 czerwca pada stwierdzenie, że Związek Radziecki w odbudowę stolicy Polski wniósł 500 ton złota. Ta sama informacja pojawia się w dołączonym do tweeta tekście z rosyjskiego portalu lentaruss.ru , którego autor przekonuje, że „Polska przestanie istnieć, jeśli Rosja zażąda zwrotu wszystkiego, co dał jej ZSRR”. Nie ma jednak żadnego poważnego źródła historycznego, które potwierdzałoby prawdziwość weryfikowanej tezy. Jedynym tropem wskazującym na pochodzenie tej informacji jest strona internetowa Rosyjskiego Domu (dawniej Rosyjskiego Ośrodka Kultury i Nauki), instytucji mieszczącej się w Warszawie w sąsiedztwie rosyjskiej ambasady. W publikacji z 2020 r. czytamy, że „.ZSRR udzielił nieodpłatnie pomocy w odbudowie zniszczonej wojną Polski o wartości prawie 500 ton złota (w dzisiejszych cenach to prawie 30 miliardów dolarów amerykańskich)”. Polscy historycy są zgodni, że jedyny wkład ZSRR w podźwignięcie z ruin Warszawy to udzielenie przez Stalina zgody na jej odbudowę. Cały wysiłek finansowy i materialny wzięli na siebie Polacy. Głównym źródłem finansowania były bowiem datki obywateli zbierane przez Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy. Został on utworzony 1948 roku i miał na celu wspomóc odbudowanie wojennych zniszczeń w Warszawie. Fundusz był ogólnokrajowy, a pieniądze pozyskiwano z dobrowolnych darowizn obywateli, a także z opodatkowania wszystkich pracujących. Podatek wynosił 0,5 proc. bieżących zarobków. Dodatkowo opodatkowano niektóre produkty np. wódkę oraz pobierano dochody z imprez kulturalno-artystycznych. Dzięki temu blisko połowa ogólnokrajowych środków finansowych, którymi dysponowała Polska Rzeczpospolita Ludowa, przez kilka powojennych lat była przeznaczana tylko na odbudowę Warszawy. W odgruzowywanie stolicy zaangażowało się tysiące Polaków – większość prac wykonano w czynie społecznym. Na początku lat 50. pozyskano w całym kraju i przywieziono do Warszawy 165 mln cegieł. W wyniku II wojny światowej zostało zniszczone 84 proc. zabudowy lewobrzeżnej Warszawy, a szacunki dla całego miasta mówiły o 65 proc. zniszczeń. Ilość gruzów pokrywających stolicę sięgała 20 milionów metrów sześciennych. Autorzy sporządzonego w 2004 r. raportu o stratach wojennych Warszawy oszacowali je na ponad 18 miliardów przedwojennych złotych czyli ok. 45,3 miliardów dolarów według wartości obecnej. Gdyby weryfikowane twierdzenie było prawdą, to wkład ZSRR w odbudowę Warszawy wyniósłby równowartość 183 mld dolarów amerykańskich (według obecnego kursu) i stanowiłby ponad dwa razy więcej niż wynoszą polskie rezerwy złota według stanu na maj 2023 r.

Żródła

https://www.1944.pl/artykul/jak-feniks-z-popiolow-czyli-caly-narod-budu,5138.html https://culture.pl/pl/artykul/kto-odbudowal-warszawe-i-dlaczego-tak http://web.archive.org/web/20171019114837/http://www.um.warszawa.pl/sites/default/files/Raport_o_stratach_wojennych_Warszawy.pdf https://www.bankier.pl/wiadomosc/Narodowy-Bank-Polski-zwiekszyl-rezerwy-zlota-8534995.html