Raport eksperta

Data werdyktu: 12.04.2024 14:18

Informacja podana w weryfikowanym xeecie jest prawdziwa. Odbudowa zajętego przez Rosjan Mariupolu odbywa się m.in. z wykorzystaniem cementu, klejów i gipsu produkowanych przez niemieckie firmy. Na zdjęciach i filmach publikowanych przez niemieckie media widać wyraźnie logotypy firm produkujących materiały budowlane i maszyny. Jest to możliwe, ponieważ część niemieckich firm, które przed wojną prowadziły szerokie interesy z Federacją Rosyjską, pozostała w Rosji i tam prowadzi produkcję, zapewniając tym samym dostęp do zachodnich marek, a zarazem nie łamiąc sankcji zakazujących eksportu towarów do Rosji. Knauf, największy niemiecki inwestor w branży budowlanej w Rosji i jednocześnie jedna z firm, którą niemieccy dziennikarze wymienili wśród tych, które pomagają odbudować Mariupol, stanowczo zaprzecza doniesieniom i wyjaśnia, że od początku rosyjskiej napaści na Ukrainę nie wysyła do Rosji na eksport żadnych swoich produktów, a jedynie produkuje na terenie Federacji Rosyjskiej na użytek wewnętrzny. Sprawie ma się przyjrzeć szereg organów śledczych – zapowiedziała rzeczniczka Federalnego Ministerstwa gospodarki. Jak w lutym 2024 r. podawał magazyn Handelsblatt, z Rosji po 24 lutego 2022 r. wycofała się tylko część niemieckich firm, ale dane na ten temat różnią się w zależności od źródła. I tak według Uniwersytetu Yale spośród 150 niemieckich firm działających na rynku rosyjskim, całkowicie wycofała się zaledwie jedna trzecia. Jeżeli zaś spojrzymy na aktualizowane regularnie i bardzo szczegółowe dane ze strony leave-russia.org/bi-analytics okaże się, że spośród 427 ujętych w badaniu firm niemieckich decyzję o wyjściu z rosyjskiego rynku podjęło 24 proc. z nich, podczas gdy 64 proc. postanowiło zostać. Przy czym tego typu zestawienia warto rozpatrywać porównując z innymi państwami, a nawet z podziałem na konkretne branże. Tło: Jak ustalili na początku kwietnia 2024 r. dziennikarze i reporterzy programu „Monitor” emitowanego przez pierwszy kanał niemieckiej telewizji publicznej ARD1, odbudowa zrównanego z ziemią przez wojska rosyjskie Mariupola, która jest dziś sztandarowym projektem propagandy sukcesu Kremla (Władimir Putin osobiście wizytuje place budowy), odbywa się z pomocą m.in. bawarskiego potentata rynku gipsu i cementu, firmy Knauf. Niemieccy dziennikarze przejrzeli nagrania i zdjęcia z mariupolskich placów budowy i dostrzegli niemieckie marki maszyn i materiałów budowlanych. Następnie prześledzili kontakty niemieckich koncernów w Rosji i na podstawie dostępnych dokumentów ustalili nazwy rosyjskich firm zaangażowanych przez rosyjskie Ministerstwo Obrony Narodowej do odbudowy poszczególnych budynków lub osiedli w Mariupolu. Na liście znalezionej przez dziennikarzy znalazły się również firmy będące odbiorcą materiałów budowlanych firmy Knauf. W materiale „Monitora” wypowiedzieli się eksperci i politycy, w tym Roderich Kiesewetter – polityk CDU i deputowany do Bundestagu klubu parlamentarnego CDU/CSU, który skrytykował fakt, iż odbudowa Mariupola odbywa się przy wykorzystaniu cementu, klejów i gipsu tego koncernu. Jak podkreślił Kiesewetter, „Rosja od roku pracuje w trybie gospodarki wojennej, a ten kto jest częścią rosyjskiej gospodarki – tak jak Knauf (…), jest też częścią gospodarki wojennej i korzysta na rosyjskim zaangażowaniu w wojnę. W przypadku Knaufa jest to tym bardziej widoczne, że na terenach okupowanych, również w Mariupolu, praktycznie cementuje władzę rosyjską”. Dziennikarze, po tym jak zauważyli na nagraniach z Mariupola maszyny do produkcji betonu porowatego firmy WKB Systems GmbH, przyjrzeli się również temu przedsiębiorstwu. Największym udziałowcem firmy z siedzibą w Hörstel (Nadrenia Północna-Westfalia) jest Wiktor Konstantynowycz Budarin, rosyjski oligarcha i bankier, właściciel (lub/ i członek zarządów) firm budowlanych działających w Rosji, również tych najętych do odbudowy Mariupola. Według ustaleń „Monitora” jeszcze w 2023 r. WKB Systems GmbH dostarczała Rosji maszyny do produkcji betonu porowatego. Firma nie odpowiedziała na wysłane przez dziennikarzy pytania. Autorzy reportażu doszli jednak do wniosku, że niemiecka firma mogła dostarczać rzeczone maszyny Rosji, ponieważ Budarin nie figuruje na żadnej liście sankcyjnej. Wypowiadający się w materiale Till Steinvorth, ekspert ds. sankcji, zauważył, że przypadek opisany przez dziennikarzy kwalifikuje się jego zdaniem do wszczęcia kroków w kierunku nałożenia sankcji na oligarchę wysyłającego maszyny do okupowanego przez Rosjan regionu. Do materiału redakcji „Monitora” ustosunkowała się 11 kwietnia firma Knauf. Jak czytamy w oświadczeniu: „Potępiamy rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie oraz popieramy i przestrzegamy wszystkich sankcji nałożonych na Rosję przez UE, Wielką Brytanię i USA. Zaraz po rozpoczęciu wojny Grupa Knauf wstrzymała nowe inwestycje w Rosji. W ciągu ostatnich 30 lat firma Knauf nabyła lub zbudowała 14 zakładów produkcyjnych w Rosji i jest odpowiedzialna za 4000 pracowników. Zdecydowaliśmy się na razie pozostać na rynku rosyjskim, ponieważ chcemy sprostać naszej odpowiedzialności jako firma rodzinna, zwłaszcza w obecnej trudnej sytuacji, i nie pozostawiać naszych wieloletnich pracowników w niepewności. Wydobycie, produkcja i sprzedaż surowców odbywają się lokalnie, a pracownicy wytwarzają z surowców regionalnych wyłącznie na rynek rosyjski z lokalną wartością dodaną. Knauf działa zgodnie z prawem i sankcjami. Z całą mocą odrzucamy zarzut, że jest inaczej. Z reportażu telewizyjnego wynika, że materiały budowlane są importowane z UE do Rosji. Zdecydowanie tak nie jest. Knauf nie dostarcza przesyłek z UE do Rosji ani Mariupola. Od lutego 2022 roku Knauf nie eksportuje już towarów do Rosji ani nie importuje ich z Rosji. (…) Knauf produkuje materiały budowlane i nie jest zaangażowany w projekty budowlane jako wykonawca lub inwestor. Knauf nie zawarł żadnych bezpośrednich umów na dostawy z konsumentami ani przetwórcami produktów Knauf w Rosji. Nasze produkty są dostarczane do klientów końcowych za pośrednictwem wielu różnych dealerów, którzy są niezależni od firmy Knauf. Nie mamy wpływu na to, jak i gdzie klienci końcowi korzystają z naszych produktów. Na początku wojny Knauf natychmiast sprowadził w bezpieczne miejsce wszystkich pracowników swojej największej fabryki w Sołedarze w Donbasie, zorganizował przeprowadzkę około 200 rodzin z Bachmutu do Kijowa i zapewnił im zakwaterowanie. Zakład w Sołedarze, w który Knauf zainwestował około 200 milionów euro, został doszczętnie zniszczony w trakcie działań wojennych. Po zniszczeniu Sołedaru natychmiast ponownie zainwestowaliśmy na Ukrainie oraz uruchomiliśmy i rozbudowaliśmy już nieczynny zakład w Kijowie, aby zapewnić środki do życia 450 pracownikom i zabezpieczyć lokalne dostawy materiałów budowlanych. Firma Knauf stale inwestuje w ochronę pracowników i zakładów. Knauf nie tylko wspiera swoich pracowników i ich rodziny żywnością, kuchenkami i awaryjnymi agregatami prądotwórczymi, ale także zapewnia pomoc społeczną i charytatywną poprzez różne organizacje i projekty, np. dostarczając żywność i artykuły pierwszej potrzeby. Knauf planuje obecnie budowę nowego zakładu w zachodniej Ukrainie”. Jak informuje portal NTV do sprawy odniosła się rzeczniczka Federalnego Ministerstwa Gospodarki, która powiedziała, że „odpowiedzialne organy śledcze muszą teraz bardzo szybko wyjaśnić, jakie są dokładne fakty". Te organy to: Urząd Celny, Kryminalny Urząd Dochodzeniowy i prokuratury. Zaś rzecznik niemieckiego MSZ powiedział, że odbudowa Mariupola służy rosyjskiej propagandzie. Ci, którzy w tym uczestniczą, muszą zadać sobie pytanie, na czyją służbę się oddają. O firmie Knauf: Będąca w posiadaniu rodziny Knauf firma z Bawarii w 2023 r. uplasowała się na 15 miejscu w rankingu najzamożniejszych rodzin i osób Manager Magazin, Bloomberga i Forbesa. Majątek rodziny szacowano rok temu na 11,5 mld euro. Senior rodu, Nikolaus Knauf w latach 1999-2022 był honorowym konsulem Federacji Rosyjskiej w Norymberdze. Zrezygnował z tej funkcji po rosyjskiej napaści na Ukrainę. Jak wynika z artykułu opublikowanego przez dziennik „Merkur” 10 marca 2022 r., na kilka dni przed początkiem wojny pod siedzibą honorowego konsula odbyła się pokojowa demonstracja poparcia dla Ukrainy. „Merkur” przypomniał, że konsulat honorowy Federacji Rosyjskiej otwarty w 1999 r. był pierwszym tego typu na terenie Niemiec, a w 2007 r. Nikolaus Knauf otrzymał z rąk Władimira Putina Order Przyjaźni w uznaniu jego zasług w krzewieniu dobrych stosunków niemiecko-rosyjskich. A te były zarówno natury gospodarczej, jak i kulturalnej, np. słynna Fontanna Neptuna zakupiona 226 lat temu przez cara Pawła I od władz Norymbergi i stojąca od tego czasu w ogrodach zamku Peterhof w Sankt Petersburgu została odnowiona dzięki staraniom Knaufa. W 2018 r. Nikolaus Knauf, odnosząc się do nałożonych na Rosję po aneksji Krymu sankcji, nazwał je „strasznymi”. Na stronie bawarskiego landtagu można natomiast odnaleźć relację z „wizyty informacyjnej” członków Komisji Budżetu i Finansów landtagu Bawarii (czerwiec 2017 r.) w Moskwie i St. Petersburgu. W agendzie znajdowały się wówczas spotkania z działającymi na miejscu przedstawicielami firm Knaus i Siemens. Jako cel niemieckiej delegacji podano „podtrzymanie i wznowienie dialogu politycznego i wymiany parlamentarnej z Rosją w czasach napięć międzynarodowych i sankcji gospodarczych”. W listopadzie 2023 r. ukraińska Narodowa Agencja ds. Zapobiegania Korupcji (NAZK) poinformowała o wpisaniu firmy Knauf na listę „sponsorów wojny”. Jak wtedy informowała Polska Agencja Prasowa, „Knauf, największy niemiecki inwestor w branży budowlanej w Rosji, tylko w 2022 roku wpłacił około 117 mln dolarów do budżetu Rosji z tytułu podatków. Posiada m.in. zakłady produkcji akustycznych płyt sufitowych i systemów zawieszenia w specjalnej strefie ekonomicznej w rosyjskim Tatarstanie – tej samej, w której produkuje się drony kamikadze Shahed. Od 1993 roku Knauf zainwestował w rosyjską gospodarkę ponad 1,65 mld euro. Firma jest reprezentowana w Rosji przez 10 spółek zależnych, 20 zakładów produkcyjnych i szereg innych podmiotów gospodarczych. Zatrudnia w tym kraju 4 tys. osób. Po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku firma wystosowała oświadczenie, w którym powiadomiła, że nie widzi powodu, by opuszczać rynek agresora. „Pozostaniemy w Rosji tak długo, jak pozwoli nam na to sytuacja polityczna i handlowa. Jesteśmy odpowiedzialni za ponad 4 tys. pracowników i ich rodziny, a także za klientów i dostawców" – informowało wówczas przedsiębiorstwo. W październiku 2022 roku niemieckie media informowały, że rosyjscy menedżerowie fabryki Knauf w Krasnogorsku pod Moskwą uzgodnili z władzami listy osób, które uznano za niezbędne do zapewnienia nieprzerwanej działalności zakładu oraz takich, które mogą zostać wysłane na wojnę. Niektórzy powołani do armii mieli być przewożeni do wojskowych komend uzupełnień firmowym minibusem”.

Żródła

https://www.mainpost.de/ueberregional/wirtschaft/mainpostwirtschaft/ukraine-krieg-welche-verbindungen-mainfraenkische-unternehmen-zum-kreml-haben-art-10742693 https://www.handelsblatt.com/unternehmen/handel-konsumgueter/ukraine-krieg-die-meisten-deutschen-firmen-halten-am-russland-geschaeft-fest/100013695.html https://www.private-banking-magazin.de/rankings-von-manager-magazin-bilanz-und-forbes-das-sind-die-25-vermoegendsten-familien-und/?page=11 https://www.ardmediathek.de/video/monitor/putins-helfer-deutsche-unternehmen-in-russland/das-erste/Y3JpZDovL3dkci5kZS9CZWl0cmFnLXNvcGhvcmEtMmMwMTg2ZTYtOTY5Yi00NWRmLThjMWMtNjgzMGExYjE4ZGQz https://news.google.com/articles/CBMiY2h0dHBzOi8vd3d3LmJhdW1hcmt0bWFuYWdlci5kZS93aWVkZXJhdWZiYXUtbWFyaXVwb2wta25hdWYtcmVhZ2llcnQtYXVmLW1vbml0b3ItcmVjaGVyY2hlbi0wODA0MjAyNNIBAA?hl=de&gl=DE&ceid=DE%3Ade https://www.merkur.de/wirtschaft/russland-deutschland-unternehmen-wiederaufbau-hilfe-putin-mariupol-vorzeigestadt-krieg-ukraine-92985473.html https://www.baugewerbe-magazin.de/politik-und-wirtschaft/stellungnahme-russland---ukraine.htm https://www.bayern.landtag.de/service/suche/?tx_solr%5Bq%5D=knauf https://tadviser.com/index.php/Person:Budarin_Victor_Konstantinovich https://www.pap.pl/aktualnosci/niemiecki-knauf-na-ukrainskiej-liscie-sponsorow-wojny-kierownictwo-scisle-powiazane-z https://kyivindependent.com/ukraine-designates-german-company-knauf-as-international-sponsor-of-war/ https://leave-russia.org/bi-analytics Ostatni dostęp do wszystkich linków: 12.04.2024