Raport eksperta

Data werdyktu: 21.02.2025 09:17

Nic nie wskazuje na to, aby Rusini – jak w połowie XIX wieku nazywano późniejszy naród ukraiński – przyłączyli się do najsłynniejszego buntu chłopskiego w dziejach Polski. Krwawa rebelia objęła tylko obszar Galicji Zachodniej, a ta nie była zamieszkiwana przez ludność ruską. Polską szlachtę mordowali ich miejscowi poddani. Rosyjska propaganda często posługuje się historią w celu destabilizacji stosunków polsko ukraińskich, ale najczęściej wykorzystuje w tym celu rzeź wołyńską. Tym razem jednak okazją do zafałszowania faktów historycznych i wbicia klina między Polaków i Ukraińców stała się rocznica buntu chłopskiego, do którego doszło w lutym 1846 roku na terenie zaboru austriackiego. Na jednym z kont platformy X ukazał się wpis, zgodnie z którym 19 lutego 1846 roku zaczęła się rzeź galicyjska, podczas której zbuntowani ukraińscy chłopi mordowali szlachtę polską, a za każdą odciętą głowę ziemianina władze austriackie wypłacały im nagrodę pieniężną. Wpis zawiera ewidentną nieprawdę, ponieważ powstanie z 1846 roku, sprowokowane przez zaborców, zamieniło się w pogrom ludności ziemiańskiej za sprawą polskich, a nie ukraińskich chłopów, na czele z nieformalnym przywódcą polskiego chłopstwa, Jakubem Szelą. Bezpośrednią przyczyną krwawych wydarzeń było dążenie Austriaków do zapobieżenia ewentualnemu powstaniu szlachty w Małopolsce, gdzie w latach 40-tych XX w. przygotowywano grunt pod kolejny po upadku powstania listopadowego zryw narodowy. Aby mu zapobiec Austriacy rozpuścili wśród polskiego chłopstwa (niezadowolonego z bezwzględnego egzekwowania przez ziemian obowiązku pańszczyźnianego) pogłoskę, że szlachta planuje akcję zbrojną mającą na celu pozbawienie życia miejscowych włościan. Wykorzystując niezadowolenie chłopów, Austriacy mieli pchnąć ich do mordów oraz plądrowania szlacheckich dworów. Gdy powstanie krakowskie zostało stłumione i chłopi przestali być potrzebni Austriakom, wojsko przywróciło spokój. Zbrojne gromady chłopów zrabowały i zniszczyły w ciągu kilku dni w drugiej połowie lutego 1846 roku ponad 500 posiadłości dworskich w cyrkułach: tarnowskim, gdzie przestało istnieć 90 proc. dworów, a także bocheńskim, sądeckim, wielickim, jasielskim. Rebelia objęła zatem swoim zasięgiem ziemie Galicji Zachodniej, zamieszkiwane przez polskich chłopów, nie rozprzestrzeniając się na Galicję Wschodnią, a to tam większość wśród włościan stanowili tzw. Rusini (tak w połowie XIX wieku nazywano późniejszych Ukraińców). Potwierdza to zresztą dołączona przez autora wpisu mapka obrazująca przebieg rzezi galicyjskiej. Jego twierdzenie, że to ukraińscy chłopi dokonali rzezi polskich ziemian w 1846 roku należy zatem uznać za nieprawdziwe.

Żródła

https://wielkahistoria.pl/rabacja-galicyjska-1846-najslynniejszy-bunt-chlopski-w-dziejach-polski/ https://polskieradio24.pl/artykul/1379848,rabacja-galicyjska-czyli-masowa-rzez https://historia.interia.pl/drogi-do-wolnosci/news-polacy-i-ukraincy-do-polowy-xix-wieku-powstanie-narodu-ruski,nId,1535948