Raport eksperta

Data werdyktu: 29.11.2023 13:33

To nieprawda. Połączone z Rosją unią personalną Królestwo Polskie nie było państwem suwerennym, choć posiadało własną konstytucję i pewną samorządność. W praktyce cała władza należała do króla, którym był każdy kolejny car rosyjski. Do weryfikacji trafił tekst opublikowany w rosyjskim portalu ukraina.ru zatytułowany „Królestwo Kongresowe. Jak rosyjski car wskrzesił Polskę i czym mu się ona za to odpłaciła”. Główna teza weryfikowanej publikacji zawiera się w twierdzeniu, że powołanie przez cara I Królestwa Kongresowego i nadanie mu konstytucji było odrodzeniem polskiej państwowości. A zatem Polacy zawdzięczają ją Rosji. To nieprawda. Królestwo Polskie zwane Kongresowym od nazwy Kongresu Wiedeńskiego, który usankcjonował jego istnienie w 1815 r., nie było suwerennym państwem. Formalnie na mocy nadanej mu przez cara Aleksandra I konstytucji miało własną armię, odrębne prawo, administrację, monetę, system oświatowy, a także własny sejm. Pomimo tych oznak pozornej suwerenności kraju, Królestwo Kongresowe nie było samodzielnym bytem państwowym. Żeby mówić o istnieniu niepodległego państwa niezbędne jest posiadanie najwyższej suwerennej władzy. Tymczasem Kongresówka była unią personalną z Rosją, a jej kształt i polityczny charakter został jej w dużej mierze narzucony arbitralnie z zewnątrz. Królestwo nie mogło prowadzić samodzielnej polityki zagranicznej i nie posiadało odrębnej głowy państwa. Car był jednocześnie królem Polski, a w jego imieniu władzę w Warszawie sprawował namiestnik. Królestwo nie miało własnych służb dyplomatycznych, ambasadorów i innych przedstawicieli na dworach europejskich. Praktycznie cała władza wykonawcza i ustawodawcza należała do króla czyli cara. Tylko on mógł zwoływać sejm i decydować o jego rozwiązaniu lub odroczeniu obrad. Tylko car posiadał inicjatywę ustawodawczą i prawo weta wobec postanowień sejmu Królestwa. To car mianował senatorów, biskupów, najwyższych urzędników i oficerów. Stał również na czele sił zbrojnych, czyli polskiej armii Królestwa. Niektóre atrybuty państwowości istniały tylko formalnie. Przykładowo tylko do 1820 roku Sejm zbierał się w regularnym trybie co 2 lata. Wkrótce zniesiono jawność obrad, a czas pomiędzy zwoływanymi sesjami wzrósł do pięciu lat. Ostatecznie do 1830 roku polski parlament w Kongresówce zebrał się tylko czterokrotnie. W kraju funkcjonowała tajna policja, a w 1819 roku wprowadzono cenzurę prasową. Działał również wpływowy organ, którego Konstytucja nie przewidywała: komisarz-doradca przy Radzie Stanu, którym został Mikołaj Nowosilcow. W historii zasłynął jak wróg polskich ruchów wolnościowych i rusyfikator. Te argumenty przeczą tezie zawartej w rosyjskiej publikacji, o istnieniu państwowości polskiej w dobie Królestwa Kongresowego. Według historyków Kongresówka była pośrednią formą państwa polskiego, kontynuującą część tradycji niepodległej Polski, ale politycznie niesamodzielną. Jak czytamy na stronie Polskiego Radia, w audycji pt. "Królestwo Kongresowe. Pół-Polska pod carskim berłem " przypomniano, że już po kilku latach [istnienia Kongresówki-red.] okazało się jednak, że 'Konstytucja na stole, a bat pod stołem': samowola carskich urzędników, okrutne traktowanie polskich podwładnych przez naczelnego wodza armii, wielkiego księcia Konstantego i jawne łamanie konstytucji powodowały coraz większe niezadowolenie polskiego społeczeństwa. /.../ Symbolem tej zmiany było to, że Polacy miast "Naszego Króla zachowaj nam Panie!" w pieśni zamówionej przez Konstantego z okazji rocznicy proklamacji Kongresówki, zaczęli śpiewać "Naszą ojczyznę racz nam wrócić, Panie". Niezadowolenie rosło aż do wybuchu powstania listopadowego w 1830 roku, które przerodziło się w otwartą, polsko-rosyjską wojnę". Po upadku powstania listopadowego specyficzny ustrój Królestwa Polskiego uległ ostatecznie zmianie. Rosjanie narzucili mu w 1832 roku Statut Organiczny – akt prawny, który zastąpił konstytucję z 1815 roku. W statucie stwierdzono, że Królestwo Polskie przyłączone na zawsze do Imperium Rosyjskiego stanowi jego nierozerwalną część.

Żródła

https://histmag.org/Krolestwo-Polskie-1815-1830-polniepodleglosc-czy-panstwo-na-niby-9976 https://historia.wprost.pl/10335191/2/krolestwo-kongresowe-czyli-krolestwo-polskie-z-carem-na-tronie-polniepodleglosc-czy-panstwo-na-niby.html https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1463068,Krolestwo-Kongresowe-PolPolska-pod-carskim-berlem